Leesimpressies
Oliver Friggieri: Koranta
- Nr. 16 - 2018
- De afgelopen weken was de schijnwerper gericht op boeken en boekwinkels. Ter afsluiting een verslag van een bezoek aan een Maltese boekwinkel, de plaats bij uitstek om je te laten informeren over Maltese schrijver. De jonge vrouw vertelde enthousiast over nationale coryfeeën als Oliver Friggieri, Francis Ebejer (zie leesimpressie 5 uit 2016), Trevor Zahra en niet te vergeten enfant terrible Guze Stagno. Maltese schrijvers kiezen hun onderwerpen graag uit de eigen omgeving. De verkrijgbaarheid van Maltese schrijvers in Engelse vertaling was beperkt. Mijn keuze viel op een verhalenbundel van Oliver Friggieri niet in de laatste plaats vanwege het omslag met de afbeelding van een smalle straat en het appartementencomplex karakteristiek beplakt met erkers. Een passende sfeertekening. Misschien was er wel een verloren moment om ter plaatse wat te lezen. Dat viel niet mee. Mijn verblijfplaats bevond zich in een wijk met supporters van Valletta F.C., trotse winnaar van zowel de landstitel als de beker. Wat een vreugde om de aanpalende voetbalclubs Floriana en Sliema Wanderers achter je te laten. Dat nodigt uit tot het zwaaien van vlaggen, tot daaraan toe, maar ook om per auto toeterend door de smalle straatjes te crossen. Real Madrid is
gewaarschuwd. Het lezen moest wachten op de terugkeer thuis.
Oliver Friggieri is geboren in 1947. Als schrijver is hij vooral bekend vanwege zijn korte verhalen. Daarnaast doceert hij literatuur aan de universiteit van Malta. De verhalenbundel Koranta stamt uit 1994. Het boek van ruim 200 bladzijden bevat 25 verhalen van ongeveer gelijke omgang. Het gaat om schetsen van personages uit een dorpse omgeving. De verhalen dateren uit de periode rond het onafhankelijk worden van Malta. Een eiland gaat op eigen benen staan en zwaait de Britten uit. De meeste inwoners zijn gehecht aan hun geboortegrond. Een enkeling droomt van emigratie omdat elders allicht meer te beleven valt. Het vertrouwde is niet altijd een aanbeveling. Iedereen kent iedereen en weet alles van elkaar. Toch toont Friggieri in veel verhalen een innerlijk gewoel dat onbekend is voor familie en vrienden. Een eilandgevoel kan zich ook naar binnen richten. Friggieri is goed in staat om in kort bestek een personage of een scene tot leven te wekken. In enkele bladzijden weet hij tot de kern door te dringen. De lezer krijgt een sleutelscene uit iemands leven opgediend. Dat levert niet altijd een vrolijk beeld op. Verlangens en frustraties gaan met mensen op de loop. Weemoedigheid is een vaste bondgenoot. De geestelijkheid probeert het dagelijks leven in goede banen te leiden. Neem Koranta uit het titelverhaal. Zij is vrijgezel en trouwe kerkganger. Zij bidt dagelijks dat zij ooit een man zal vinden. Haar eigenaardigheid is het onderwerp van spot door de plaatselijke jeugd. Als zich op een dag een zwerver bij haar in de buurt aandient die met het uitvoeren van kleine reparaties de kost probeert te verdienen, ontstaat er tussen de twee verloren ziel een band. Ondanks de tegenwerking van de dorpsgenoten treden de twee in het huwelijk. De geestelijkheid fungeert niet alleen als raadgever. Soms heeft een vertegenwoordiger van de clerus zelf behoefte aan steun. Pastoor Anton snakt naar een signaal van hogerhand. Hij zet zich continu in voor de goede zaak maar wordt dat wel op prijs gesteld. Al die wijze woorden van hogerhand uit de bijbel zijn van eeuwen terug. Het kan toch niet te veel moeite zijn om een actueel gebaar af te geven.Perform another miracle, even a small one. Make it happen in the village square, at ten o’clock in the morning, when a lot of people are there and everyone can see it with their one eyes and they can’t deny it
Kort daarna meldt zich een bezoeker bij de pastoor. De nieuweling, geboren Maltees, heeft een fortuin gemaakt in Amerika. Hij is teruggekeerd naar het eiland met een ontevreden gevoel. Hij wil een leven met inhoud. Succes heeft de leegte niet kunnen vullen. De bezoeker kijkt met afgunst naar de pastoor. Die man is vervuld door wat hij doet. Je kunt gelukkig zijn zonder ooit iets mee te maken of gereisd te hebben. Een gevulde bankrekening is eveneens onbelangrijk.
Voor de goede orde, vertegenwoordigers van de kerk duiken lang niet in alle verhalen op. De worsteling met het bestaan vormt het decor van de verhalen en dan zijn geestelijken in hun element net als sommige andere beroepsgroepen. Hun optreden is erop gericht mensen bij te staan bij hun dagelijkse noden en niet om theologische dogma’s te beslechten of de paus de les te lezen. Dat laten zij liever over aan kardinaal Eijk.
In veel verhalen is er een confrontatie met de dood. Enerzijds is dat een meesterlijke zet om een kort verhaal kort te houden maar tegelijk geeft dat aan het boek een sombere lading. Daarom doet Koranta soms denken aan Dubliners van James Joyce. Iets minder zwaarte zou van mij wel gemogen hebben.
