Leesimpressies
Stine Pilgaard: Meter per seconde
- Nr. 3 - 2022
- Het ontbreekt me aan een volledig overzicht van de thema’s in de Deense literatuur maar het zou daar best eens kunnen draaien om de vraag of Stine Pilgaard de nieuwe Helle Helle of de nieuwe Dorthe Nors is. Eerder kwamen deze collega’s op deze plek aan bod (zie weblog nr 3 2020 en nr 2 2019). De Deense auteurs hebben het vizier gericht op een modern levensgevoel aangelengd met een vleugje meer of minder absurdisme. Het leven is een tobberige aangelegenheid. Stine Pilgaard doet verslag van het nieuwe leven waaraan Pino begonnen is met haar vriend en hun pas geboren baby. Ze zijn terechtgekomen in Velling, een dorp in het westen van Jutland, waar de vriend een baan kreeg als docent creatief schrijven op een volkshogeschool. Op het plaatsnaambord staat te lezen Velling wil maar wat precies blijft onduidelijk. Het is wennen geblazen. Het jonge gezin voelt zich een migrant in eigen land. Hoe integreer je in zo’n situatie? Hoe kun je een nauwe band opbouwen met dorpsgenoten als zij de onhebbelijkheid bezitten om in gesprekken hun zinnen niet af te maken. De volkshogeschool vormt een kleine gemeenschap waar docenten ook nog eens bij elkaar wonen op de plek waar zij werken. Een partner voelt zich dan snel een buitenstaander. Er is enige troost te vinden bij buurman Sebastian die net als Pino het aanhangsel van een docent vormt.
Sebastian is niet de enige bijfiguur die een onderhoudende rol in de roman mag vervullen. Je hebt verder onder meer Maj-Britt van de kinderopvang, de directrice van de hogeschool en de beroemde journalist en documentairemaker Anders Agger, die in het dorp het wereldse element vervult. Overal komt Pino Agger tegen en zij dringt zich graag aan hem op. Verder zijn er nog de verschillende docenten van de rijschool waar Pino haar uiterste best doet om de benodigde vaardigheden onder de knie te krijgen. Een auto is noodzakelijk in een geïsoleerd bestaan. Net als bij Dorthe Nors in Spiegel spiegel schouder vormen in Meter per seconde rijlessen een hoofdbestanddeel van het verhaal. Voor een roman niet direct een teaser.
In het begin van het boek dringt de directrice zich aan Pino op. Pino moet zelf wat om handen hebben. De ervaring leert dat docenten weer vertrekken als de partners hun draai in het dorp niet kunnen vinden. Bemoeizucht is een belangrijke karaktereigenschap van de directrice. Met een paar telefoontjes weet zij te regelen dat Pino als vraagbaak van de brievenrubriek in de plaatselijke krant aan de slag mag. Het biedt een welkome afleiding en helpt Pino wat vaste grond onder de voeten te krijgen. Bestrijd je wanhoop door anderen goede raad te verschaffen. Je kunt immers knettergek worden als je omringd bent door knetterblije mensen.We worden geboren in een verhaal waarvan niemand ons heeft gevraagd of we daar wel deel van willen uitmaken, en ons leven is een ingrijpend besluit dat buiten ons om is genomen
De onzeker levenshouding speelt bij Pino ook op in de relatie met haar vriend, in het dorp hardnekkig aangeduid als haar echtgenoot. “Toen mijn vriend tien jaar geleden verliefd op me werd, voelde ik een steek van medelijden. Ik keek in zijn ogen en dacht: hier ga je spijt van krijgen.” Het moederschap vormt ook een bron van zorg. “Het allerergste van moeder zijn, zijn de rekwisieten die erbij horen. Ik haat dingen die uitgeklapt, opgevouwen of uit elkaar gehaald moeten worden.”
Via de stem van de vraagbaak leert de lezer Pino beter kennen. Als antwoord op de kwesties die aan haar voorgelegd worden, begint zij, tegen alle ethische voorschriften in, voortdurend over haar eigen sores te vertellen. Een groot deel van de problemen hebben van doen met relatieperikelen, een onuitputtelijke bron van gedoe. Toch komt Pino via de omweg van de eigen ervaringen altijd weer uit bij het punt dat om een oplossing vraagt en weet zij op een intelligentere manier dan haar onzekerheid doet vermoeden de koe bij de horens te vatten. Bij partnerkeuze geeft zij de les dat iemand die van nature grappig is niet iemand zou moeten kiezen die net zo in elkaar steekt. Uit den boze is natuurlijk helemaal iemand zonder humor. Iemand die grappig is, zoekt bij voorkeur iemand die graag lacht.
Stine Pilgaard heeft een roman geschreven die een bepaalde levenshouding uitdraagt. Wie vooral houdt van een door een plot gestuurde roman zal zich teleurgesteld voelen. Opmerkelijk is dat de auteur een aantal liederen, voorzien van een nieuwe tekst, in het boek heeft opgenomen. Misschien zijn deze, denk aan Het dorp van Wim Sonneveld, om de specifieke sfeer van het platteland te illustreren. Blijft over de vraag of de auteur in de voetsporen zal treden van oudere auteurs als Nors en Helle. In haar voordeel spreekt dat zij wel de lichtvoetigste van dit gezelschap is. De dosering zelfspot bevindt zich binnen de gewenste bandbreedte. Zelfmedelijden wordt vermeden. Als er getobd moet worden dan liefst vanuit een opgewekte grondhouding.
middelr@xs4all.nl
