Leesimpressies

  • Sue Townsend: The prostrate years

  • Nr. 21 - 2010
  • Zes jaar van mijn leven heb ik anderhalf uur per werkdag in een trein doorgebracht, overschrijdingen niet meegerekend. Wat kun je doen te midden van het geknisper van de Volkskrant? Lezen uiteraard, mits niet te zware kost. Er is behoefte aan een boek met korte stukjes dat makkelijk is weg te leggen zodra iemand de aandrang voelt om kaartjes te knippen. Met de krant was in de bus al afgerekend. Het eerste boek dat ik in de trein op de heenweg naar Den Haag las, was The secret diary of Adrian Mole door Sue Townsend. De schrijfster volgt haar protegé inmiddels zo’n 25 jaar. De dagboeken omvatten nu negen delen. The prostrate years verscheen in 2009. Wat begon met jeugdpuistjes en een eerste verliefdheid heeft zich ontwikkeld tot problemen met de prostaat, een doorsnee mannelijk carrièrepad.


    Adrian Mole is vanwege financiële nood beland in een verbouwde varkensstal in een dorpje net buiten Leicester naast het huis van zijn ouders. Daar neemt hij zijn dagboek in vertrouwen. Hij schrijft wat af. Nu eens is hij bezig aan een toneelstuk dan weer bestookt hij mensen met mails en brieven. Gordon Brown is Tony Blair opgevolgd en krijgt het verzoek naar de belastingproblemen van Adrian te kijken. De dagboekvorm biedt schrijfster Sue Townsend gelegenheid om commentaar op de actualiteit te leveren. Haar fascinatie met het Britse staatshoofd en de regeringsleider van dienst vormt een terugkerend onderwerp in haar boeken getuige titels als the Queen and I, Number Ten en Queen Camilla. Nog vaker komen de particuliere sores uit het leven van alledag aan bod. Adrian beschikt over het vermogen om in zeven sloten tegelijk te lopen. Als er iets mis is met Adrian dan zijn het wel zijn eerste indrukken. In dit deel verdient hij de karige kost als medewerker in een tweedehands boekwinkel. In een onachtzame bui biedt hij zelfs een morsige collega een poosje onderdak.


    Adrian Mole heeft het hart op de juiste plaats, van zijn hersens is dat niet zeker


    Adrian brengt zichzelf bij herhaling in de problemen door verkeerde inschattingen. Hij droomt graag van de hoofdrol in zijn eigen leven maar de omstandigheden manoeuvreren hem nogal eens in de rol van figurant. In de dagboeken kun je altijd terecht voor relatieperikelen met als terugkerende vraag wie is het kind van wie. Nu woont hij samen met Daisy en dochtertje Gracie. De twee zoons uit eerdere verbintenissen staan op eigen benen. Eentje dient als militair in Afghanistan. Zo stormt ook de onrust in de wereld het boek binnen. De kracht van de serie is vooral gelegen in de milde humor waarmee Townsend alle verwikkelingen beschrijft. Over de geamuseerde blik van de schrijfster ligt deze keer een flinke schaduw. De prostaatproblemen van Adrian zijn ernstig. Er is bestraling en chemotherapie. Daarmee is dit deel veel minder lichtvoetig dan wat vooraf ging. Wel brengt het Adrian weer dichterbij zijn grote liefde, de ambitieuze Dr Pandora Braithwaite. Haar politieke carrière is gevorderd tot het stadium van junior minister. Zij is zonder vaste partner. Een slippertje met een Conservatief parlementslid in de vergaderzaal van het land mag geen naam hebben. Ze geneert zich daarvoor. Hoe kun je zoiets doen, met een Tory? Ze vergeet haar achterban in het eigen kiesdistrict niet en ontfermt zich over Adrian tijdens zijn gezondheidsproblemen. Adrian nadert de middelbare leeftijd. Op de ochtend van zijn veertigste verjaardag maakt hij de balans op en komt tot de volgende constatering. “What have I done with my life? I have lost two wives, one house and one canal-side apartment, a head of hair and my health. The gains have been few: two sons, one daughter, some first editions and a body of literary works that nobody will publish or produce.” Dat stemt allerminst vrolijk. En dan zijn er de cadeaus: the usual rubbish.

    De lichte toets van Townsend komt in dit deel minder uit de verf. Gevoegd bij de omvang van ruim 400 bladzijden is het lezen een flinke opgave, in of buiten de trein. Het is overigens wel een knap staaltje van de schrijfster om zo lang in de vorm van een dagboek trouw te blijven aan een personage. In een boek met haar eigen leven op de voorgrond, The published confessions of a middle-aged woman, valt te lezen over haar gezondheidsproblemen. Townsend is als gevolg van diabetes bijna blind. Het pleit voor haar doorzettingsvermogen dat zij blijft schrijven. De toon in haar autobiografie, bestaande uit gebundelde columns, lijkt sterk op die van Adrian Mole. Gelukkig heeft zij haar eigen zaakjes beter op orde. Voor iemand uit een arbeidersmilieu, die als begin twintiger de zorg kende voor drie jonge kinderen, was een loopbaan als schrijfster niet vanzelfsprekend. Ik blijf benieuwd naar wat zij nog voor Adrian in petto heeft. En voor Pandora natuurlijk. De vacature van eerste vrouwelijke Britse premier namens Labour is nog onvervuld. Haar gedrevenheid kan wedijveren met die van Margaret Thatcher.

    Terug