Leesimpressies
Amor Towles: De Lincoln Highway
- Nr. 9 - 2024
- De afgelopen weken las ik boeken van dames op leeftijd verkerend in intellectuele kringen aan de Amerikaanse Oostkust. Dan verlang je automatisch naar een roadtrip van een boerenpummel door staten als Iowa, Nebraska en Wyoming. Eindeloze vlaktes opgefleurd door graansilo’s spaarzaam bevolkt door mensen wier leven stoelt op drie heilige attributen: de bijbel, een geweer en een petje van Donald Trump. De boerenpummel heet Emmett Watson en is achttien jaar. De petjes ontbreken want het verhaal speelt in 1954. Emmett is vroegtijdig ontslagen uit een strafkolonie vanwege het overlijden van zijn vader. Hij zat daar na een vechtpartij op de kermis waarbij een dorpsgenoot door een ongelukkige val om het leven kwam. De thuiskomst levert een weerzien op met zijn jongere broer Billy die is opgetrokken uit kwetsbaar materiaal. Ook treft hij de buurman en een bankier. Vader maakte vaak de verkeerde keuze in zijn bedrijfsuitoefening en sloeg advies van meer ervaren collega’s in de wind. De bankier presenteert zich als de nieuwe eigenaar van het boerenbedrijf. Emmett staat met lege handen. Hij is amper thuis of hij stuit op een wraakzuchtig familielid van de overleden jongen die hem een pak slaag verkoopt. Emmett keert hem uit schuldgevoel de andere wang toe. De roman is scheutig met bijbelse boodschappen.
Emmett is nooit van plan geweest om boer te worden. Hij wil voor voorspoed of ondergang niet afhankelijk zijn van een paar centimeter regen of een paar nachten vorst. Hij droomt van een bestaan als timmerman. Je koopt een goedkope woning, knapt die op om met winst te verkopen. Dan koop je een groter huis en doet hetzelfde kunstje opnieuw net zo lang tot je een welvarend man bent. Daar is Nebraska niet de juiste plek voor. Je hebt een dichter bevolkt gebied nodig waar het aantal bewoners gestaag groeit. Dat zou goed in San Francisco kunnen. Er is nog een reden om die plaats als bestemming te kiezen. Ooit liet hun moeder het gezin in de steek. Zij stuurde naar de achterblijvers enkele ansichtkaarten. Ze wilde naar San Francisco om daar op 4 juli het vermaarde vuurwerk bij te wonen. Ze reisde langs de Lincoln Highway die loopt van New York naar San Francisco. Het was de eerste transcontinentale snelweg van het land. Vanzelfsprekend neemt Emmett zijn jongere broer Billy onder zijn hoede. Ze staan op het punt om in de lichtblauwe Studebaker van Emmett aan de reis te beginnen. Het lot zal anders beslissen. In plaats van per auto naar het westen te reizen zullen ze per trein naar het oosten gaan. Twee lotgenoten uit het strafkamp, Duchess en Woolly, gooien roet in het eten.
Zou het niet prachtig zijn als ieders leven net als een stukje van een legpuzzel was. Dan zou niemands leven ooit iemand anders’ leven hoeven te storen. Het zou gewoon precies in zijn eigen, speciaal ontworpen plekje passen en zo het hele beeld compleet maken
Duchess en Woolly zijn uit de strafkolonie ontsnapt en melden zich bij Emmett op de boerderij. Zo zijn er vier jongemannen, jongens eigenlijk nog, die aan een gezamenlijke reis beginnen. De vier musketiers dragen de last van opgroeien in een gebroken gezin met zich mee. Duchess en Woolly zullen op een station afgezet worden zodat zij naar New York kunnen reizen waar dankzij een familielid van Woolly een grote som geld op hen wacht. Ze maken een tussenstop bij het weeshuis waar Duchess een deel van zijn jeugd doorbracht. Bij die gelegenheid ontfermt het tweetal zich over de Studebaker van Emmett. De laatste is gedwongen de dieven achterna te reizen om de auto terug te krijgen. Dan begint een avontuur vol ontmoetingen met markante figuren en stort de auteur een tsunami aan verhalen over de lezer uit. Steeds zal Duchess het gezelschap voor nieuwe onaangename verrassingen plaatsen. Hij bedoelt het niet slecht maar is niet in staat de consequenties van zijn daden te overzien. Zuster Agnes uit het weeshuis heeft erop gewezen dat bij Duchess de goedheid onder de oppervlakte ingekapseld zit. Een vriend als Emmett zou hem op het goede spoor kunnen houden. Het is zonde en boetedoening.
Billy leest telkens opnieuw het rode boek van professor Abacus Abernathe: compendium van helden, avonturiers en andere onversaagde reizigers. Daarin komen de avonturen aan bod van 26 historische figuren uit de wereld van fictie en non-fictie. De helden van het boek arrangeren een ontmoeting met professor Abernathe die kantoor houdt in het Empire State Building. Billy ontmoet zijn inspiratiebron. Verhalen bieden houvast ongeacht of ze echt gebeurd zijn. Alle verhalen zijn ondergeschikt aan het leven zelf. Towles geeft elk hoofdstuk de titel van het personage wiens perspectief in het betreffende hoofdstuk centraal staat. De vier musketiers komen veruit het meest aan bod waarbij het opmerkelijk is dat in de hoofdstukken van Duchess is gekozen voor de ik-vorm. Het is onduidelijk waaraan hij deze uitzonderingspositie te danken heeft. Emmett is immers de meest centrale figuur.
Hoewel er veel naar de christelijke moraal verwezen wordt, is deze niet bij alle personages even sterk terug te vinden. Tot de markante ontmoetingen in het boek behoort die met pastoor John, die zich van een onbetrouwbare kant laat zien. Emmett is christelijk opgevoed maar heeft zijn eigen opvattingen en is geen kerkganger. Hij was niet dol op de clerus. “De ene helft van de tijd leek het alsof een predikant je iets probeerde te verkopen waar je geen behoefte aan had en de andere tijd was hij iets aan het verkopen wat je al had.”
Towles staat in een lange traditie van beroemde roadtrips. In de literatuur zijn er de voorbeelden van Jack Kerouac en Hunter Thompson, in de filmgeschiedenis is er Easy Rider. Toch vind ik de roman het dichtst staan bij het werk van John Irving. Er is een tomeloze verteldrift waarbij buitenissige personages belevenissen ondergaan die soms wringen met de geloofwaardigheid.
middelr@xs4all.nl
