Leesimpressies
Kees van Beijnum: 23 seconden
- Nr. 37 - 2020
- Omdat familieleden van Kees van Beijnum uitbaters waren van een horecagelegenheid op de Wallen groeide hij op in een bijzondere buurt. Thomas Rosenboom wandelt er doorheen maar hij was onderdeel van het rauwe leven aldaar. Van Beijnum bracht over zijn jeugd verslag uit in het ontroerende Dichter op de Zeedijk, wat te beschouwen is als een nagalm bij Kees de Jongen. In zijn inmiddels dertiende boek keert hij terug naar de buurt van zijn jeugd. Hij doet dat aan de hand van Anne, een 38-jarige schrijfster. Zij heeft de Wallen al een paar decennia achter zich gelaten maar voelt zich door de omstandigheden gedwongen terug te keren naar haar jeugd. De aanleiding is tweeledig. Zij is gevraagd de tekst te leveren bij een overzichtstentoonstelling van de in Afghanistan gesneuvelde fotograaf Hayo. Hij was haar buurjongen en eerste liefde. Hayo begon zijn loopbaan met het maken van foto’s van de veelal deerniswekkende figuren in de rosse buurt. Zijn avontuurlijke inslag opende voor Anne de deur naar een ander leven. Hun liefde was van korte duur. De andere aanleiding vormt een boek over haar moeder. Zij was prostituee en werd in eigen huis vermoord en verminkt met een hamer. Dat gebeurde terwijl Anne thuis was. Haar herinnering aan die gebeurtenis is door drugsgebruik in de nacht van het misdrijf vertroebeld.
Voor Anne zijn de levens van haar moeder en Hayo op een bijzondere manier met elkaar verknoopt. Er zijn aanwijzingen dat Hayo haar in de finale nacht bezocht. Was hij haar minnaar of misschien wel een klant? Anne doet een poging tot reconstructie. Zij bezoekt de inmiddels gepensioneerde rechercheur die het onderzoek uitvoerde. Vervolgens legt zij contact met een groot aantal buurtbewoners. Van Beijnum doet zijn best het alledaagse leven zoals dat zich op de Wallen afspeelde te schilderen. Als kenner van de biotoop waarmee hij zo vertrouwd was, ontstaat er een beeld dat voor de buitenstaander al te bekend aandoet. Vroeger waren de junkies beeldbepalend, tegenwoordig de toeristen. Er zijn horecagelegenheden waar je niet alleen drank kunt bestellen, er is een tattooshop en het Leger des Heils probeert ondersteuning te bieden. Een homoseksuele kapper mag in dit gezelschap niet ontbreken. In geval van een conflict stapt men niet naar een advocaat maar biedt de honkbalknuppel uitkomst. Voor de moord is een eenzelvige jongen gearresteerd en veroordeeld. Deze Haantje is de zoon van een heilsoldaat en leidde een teruggetrokken leven. Hij tekende graag vogels. Verder was hij de klusjesman van een leidinggevende figuur op de Wallen die volgelingen wegwijs maakte in zijn opvatting van new age en jonge meisjes uitbuitte. Deze man had geld tegoed van Anne’s moeder en zou als opdrachtgever gefungeerd kunnen hebben. Bovendien heeft Haantje bekend. Hij heeft inmiddels zijn straf uitgezeten maar weigert opheldering te verschaffen. Wel stuurt hij Anne dagboekfragmenten waaruit zijn invalshoek naar voren komt. Voor Anne blijft er twijfel. Zou Hayo soms de moordenaar geweest zijn? Is er in de wereld van de thriller een paradigmawisseling gaande van butler naar klusjesman?
Mocht het Hayo geweest zijn, wat ik destijds veronderstelde en waar ik nog steeds rekening mee houd, dan heeft hij me een vuile streek geleverd. Om over het verraad van mijn moeder maar te zwijgen. Mijn haat voor mijn moeder is afgebladderd als de verflaag van de balken in mijn kamertje
Van Beijnum schrijft het verhaal vanuit het perspectief van Anne. De lezer volgt haar spoor. De dagboekfragmenten van Haantje zorgen voor afwisseling. Tijdens de vele ontmoetingen met betrokkenen uit de tijd van de moord verschuift de schijnwerper voortdurend. Er zijn alternatieve scenario’s denkbaar naast degene die door de rechter is afgehamerd. Iedereen beschikt over een deel van de legpuzzel. Niemand vertelt de volledige waarheid. Van Beijnum houdt de vaart in het verhaal. Ook Anne blijft raadselachtig. Ondanks een weinig benijdenswaardige omgeving, een harteloze moeder en afwezige vader, staat zij sterk in haar schoenen. Ze heeft haar eigen wilde jaren succesvol doorstaan. Anderen vonden haar altijd beklagenswaardig. Haar zelfbeeld is anders. Ze heeft haar school afgemaakt en haar weg in het leven gevonden. Aan het eind komt op een verrassende manier de ware toedracht boven water. Dan wordt duidelijk waar de titel van het boek betrekking op heeft. Anne ontvangt een filmpje op haar mobiel dat 24 seconden in beslag neemt. Het onderwerp van het filmpje is onschuldig en dient slechts ter vermaak. In de laatste twee seconden wordt duidelijk hoe en waarom de moord heeft plaatsgevonden. Met terugwerkende kracht zijn er in het verhaal aanwijzingen te vinden die de opmerkelijke wending aannemelijk maken. Dat zegt voldoende over het vakmanschap van Kees van Beijnum. Niet voor niks heeft hij zich vaker bezig gehouden met criminaliteit in de nabijheid van de zelfkant van de samenleving. Van Beijnum speelde een thuiswedstrijd al overtuigen zijn plotwendingen meer dan zijn karaktertyperingen.
middelr@xs4all.nl
