De tragiek rond de serie is ondertussen algemeen bekend. Stieg Larsson was een onderzoekjournalist met als specialisme rechts-extremisme en neonazi’s. In zijn vrije tijd werkte hij aan de Millennium trilogie. Hij overleed plotseling op vijftigjarige leeftijd nog voor het eerste deel verscheen. Dat er tientallen miljoenen van zijn boeken de winkel uitvlogen, heeft hij niet mee mogen maken inclusief het gekrakeel over de royalties. De drie delen bestrijken bijna 1800 bladzijden. Het laatste deel spant de kroon met 650 bladzijden. Hoofdpersoon is de journalist Mikael Blomkvist. In deel 1, Mannen die vrouwen haten, neemt hij de opdracht aan om naspeuringen te doen naar de verdwijning van een jonge vrouw. Opdrachtgever is een gefortuneerd zakenman in de late herfst van zijn leven, het verdwenen meisje is zijn nichtje. Op geraffineerde wijze ontdekt Blomkvist dat er sprake is van een serie moorden op jonge vrouwen. Blomkvist krijgt hulp van Lisbeth Salander die zeer bedreven is in het kraken van computerbestanden. Als Blomkvist de hoofdrol mag vervullen dan is de status van ster weggelegd voor Lisbeth Salander. Haar bijzondere verschijning, onaangepast en ruim voorzien van tatoeages en piercings, draagt het boek. Kort na het lezen van deel 1 bezocht ik de film. Vaak doet de bioscoop afbreuk aan de verbeelding die het boek bij je heeft opgeroepen. Daar was hier geen sprake van. De actrice Noomi Rapace is Lisbeth Salander.

Aan de manier waarop Lisbeth Salander zich beweegt op de trappen van de Stockholmse metro kun je zien dat ze op voet van oorlog met de wereld verkeert

Na lezing van deel 2 volgde opnieuw snel de film met hetzelfde effect. Salander is in deel 1 een belangrijke schakel in het ontrafelen van de gepleegde misdrijven. In deel 2 en 3 komt haar eigen leven op de voorgrond te staan. Haar familie is de blikvanger en vooral haar vader die als voormalig Russisch spion in Zweden een nieuwe identiteit kreeg aangemeten.

Haar vader mishandelde bij herhaling haar moeder. Lisbeth heeft al jong een diepe haat voor haar vader ontwikkeld. De afrekening met hem speelt een cruciale rol in het boek. Het Millennium mag met recht een trilogie heten. Zeker tussen deel 2 en 3 bestaat een grote samenhang. De hoofdstukken zijn geordend naar het verloop van de kalender. De vele subplots leveren allemaal grondstof voor het totale verhaal. Larsson slaagt er uitstekend in om via korte scènes met wisselende personages de spanning voortdurend op peil te houden. Losse eindjes zijn er nauwelijks. De stukjes van de puzzel blijken aan het eind allemaal te passen. De vele personages leveren allemaal hun aandeel. Witte paters, om met Hermans te spreken, ontbreken. In het laatste deel verplaatst de aandacht zich meer en meer van misdrijven door gewone criminelen naar misdrijven door de staat. Enkele leden van de veiligheidsdienst zijn ooit voor zichzelf begonnen en vormen een soort sekte. Zij spelen voor eigen rechter zonder de wetten van de staat en de privacy van de burgers te eerbiedigen. Lisbeth Salander is daarvan in haar jeugd het slachtoffer geworden. Met minutieus speurwerk komt alles op zijn pootjes terecht waardoor de titel van deel 3 een toepasselijke is. Ter wille van de spanning gebeurt dat natuurlijk niet zonder dat Mikael Blomkvist en Lisbeth Salander langs de rand van de afgrond zijn gegaan. De kritische maatschappijvisie van Larsson klinkt welluidend door in het boek. Het is mooi om de oprechte verontwaardiging bij mensen van justitie, politie en politiek te zien over het ernstige ambtsmisbruik door dienaren van de staat. Een democratie die zo in elkaar zit kan wel een stootje hebben zelfs als de bedreiging uit eigen kring komt. De Millennium trilogie is goed voor een flink aantal uren superieure spanning. Overslaan kun je niks met uitzondering van de momenten dat Mikael Blomkvist het bed deelt met de verschillende vrouwelijke personages die zijn pad kruisen. De man is onweerstaanbaar aantrekkelijk, zo lijkt het. Ga toch twitteren man, heb ik uit behoefte aan afwisseling zelfs gedacht. Nu nog een bioscoop vinden waar de komende week deel 3 te zien zal zijn.

Terug