Leesimpressies
David Shields & Shane Salerno: Salinger
- Nr. 32 - 2013
- Van de belevenissen van Holden Caulfield in romanvorm zijn meer dan 65 miljoen exemplaren verkocht. Jaarlijks neemt dat aantal met meer dan een half miljoen toe. Wat is toch de magie van dit boek waardoor telkens nieuwe generaties zich in het hart geraakt voelen? Holden Caulfield biedt een inkijkje in de gevoelige aard van een puber. Hij pantsert zich door de hypocriete wereld van de volwassenen aan de kaak te stellen. Allemaal phonies. Het gaat om zuiverheid, onschuld en liefde. Holdens schepper Jerome David Salinger besloot na vier boeken niet meer te publiceren. Hij vond het mooi geweest en koos voor een kluizenaarsbestaan tot zijn overlijden in 2010. Het oeuvre beslaat vier tamelijk dunne boeken. Geen nieuws meer over Holden Caulfield of over de familie Glass. Nooit meer A perfect day for banana fish. Iedereen die in Salingers wereld probeerde binnen te dringen kon rekenen op verzet. Tot heil van de advocatuur. Shields en Salerno schreven een biografie, de zoveelste in een lange reeks. Belangrijk nieuws uit hun boek is de boodschap dat Salinger wel gewoon doorschreef. De komende jaren zullen enkele nieuwe titels verschijnen.
Shields en Salerno hebben meer dan negen jaar aan de biografie gewerkt. Meer dan 200 mensen zijn geïnterviewd. Het boek is in feite het nevenproduct van een filmdocumentaire. De makers gingen van start met drie vragen. Waarom stopte Salinger met publiceren, waarom trok hij zich terug en is er nog nieuw werk te verwachten? Het antwoord op de laatste vraag is bevestigend. Op de eerste twee vragen zijn zij niet een nieuw geheim op het spoor gekomen. Zij maken aannemelijk dat de keuze van Salinger voortvloeit uit enkele onderling verbonden gebeurtenissen.
Salinger werd in 1919 in New York geboren. Hij had een zuster en als ouders een afstandelijke joodse vader en een overbezorgde katholieke moeder. In de Tweede Wereldoorlog nam Salinger deel aan de landing in Normandië. Hij was betrokken bij zware gevechten en behoorde tot de eersten die kamp Kaufering binnen gingen, een dependance van Dachau. De confrontatie met de stapels uitgemergelde lijken, evenals de lucht van verbrand vlees, zou hij nooit meer vergeten. Hij kreeg een zenuwinzinking en liep, wat nu heet, PTSS op. Tijdens de landing waren een paar hoofdstukken van The catcher in the rye al af. Tussen de gevechtshandelingen door, schreef hij verder. Als tiener droomde Salinger van publiceren in The New Yorker. Na de oorlog werkte hij verder aan zijn verhalen en trok zich onder invloed van Oosterse filosofie en religie steeds meer terug uit het publieke leven.The war broke him as a man and made him a great artist; religion offered him postwar spiritual solace and killed his art
Een uitgebreid thema in het boek is de relatie van Salinger met vrouwen. De grote liefde van zijn leven is Oona O’Neill, de beeldschone dochter van toneelschrijver Eugene O’Neill. Zij kiest voor een ander en wel voor de veel oudere Charlie Chaplin. Salinger kan deze keuze niet begrijpen en zal de rest van zijn leven iedere keer vallen voor afsplitsingen van Oona, meisjes van achttien. Oona wordt overigens zeer gelukkig met Chaplin en schenkt hem acht kinderen. Het patroon bij Salinger is: hij neemt initiatief tot contact, stuurt bewonderende en zeer uitvoerige brieven, palmt in en verliest zijn belangstelling. Het meisje op de drempel van vrouw voelt zich uitverkoren en begrepen als nooit tevoren maar eindigt teleurgesteld. Niet alleen op lezers en op jonge vrouwen is de impact groot. Het is enkele keren voorgekomen dat een moordenaar of iemand die daartoe een poging deed, aangaf inspiratie te hebben gevonden bij The catcher in the rye. Chapman, de moordenaar van John Lennon, getuigt daarvan.
Salinger wijst, zoals zijn religie hem dat opdraagt, de wereld af. Er manifesteert zich een maniakale hang naar privacy. Hij vlucht naar een huis achter een schutting in de heuvels van New Hampshire. Zelfs daar onttrekt hij zich aan zijn gezin. Hij sluit zich op in de nabijgelegen bunker om te schrijven. In 1955 wordt dochter Margarat geboren, later volgt zoon Matthew. Zij kijken vanuit verschillende waarheden terug op hun vader. Dochter Margaret schrijft zelfs een kritisch boek over hem dat bij pa totaal verkeerd valt. De zoon uit zich met warmte, al betreurt hij dat ze samen niet vaker naar een wedstrijd van de Red Sox geweest zijn.
Salinger wist de lezer het gevoel te geven dat hij de enige was die jou begreep. De literatuur was zijn werkelijkheid. Daar zat hij gevangen. Toen regisseur Elia Kazan van The catcher in the rye een toneelstuk wilde maken, kreeg hij als reactie. “I cannot give my permission. I fear Holden wouldn’t like it.”
De informatiedichtheid in de biografie is hoog. Interviews worden veelal via letterlijke citaten weergegeven. Dat is transparant omdat herleidbaar is wie wat heeft ingebracht maar leidt ook tot veel doublures. Soms is het of je meer een naslagwerk dan een leesboek in handen hebt. Behalve de goede documentatie, verdient ook het vele fotomateriaal vermelding. Vanaf 2015 mogen we uitzien naar nieuw werk. Betreft het de brille uit de jaren vijftig of komt toch vooral de man aan het woord met zijn religieuze tik? Geduld, geduld.
