Leesimpressies
Joyce Carol Oates: 48 clues into the disappearance of my sister
- Nr. 8 - 2024
- Mijn bibliotheek kent een alfabetische ordening per auteur. Sinds Bertus Aafjes is wegbezuinigd is de startpositie voor Kobo Abe en het slotakkoord voor Stephanie Zweig. Verder hoop je op soepele overgangen tussen de letters bijvoorbeeld via Sigrid Nunez naar Joyce Carol Oates. Laatstgenoemde behoort tot de productiefste schrijvers van Amerika. Ze heeft 63 romans en 47verhalenbundels op haar naam. Daarnaast zijn er meer dan 4000 bladzijden aan dagboekaantekeningen waar ze mee stopte toen ze zich via social media begon te uiten. Op maniakale wijze schrijft ze elke dag door. Tussendoor gaf ze college op Princeton en was bevriend met Suson Sontag. Haar onderwerpen belichten de duistere kant van het menselijk bestaan. Misdaad en geweld tieren welig omdat het leven daar nu eenmaal vol mee is. Haar laatste boek is een treffende illustratie. Oates beschrijft de verdwijning van een jonge vrouw woonachtig in een dorp gelegen in de staat New York en wat dat aanricht in de levens van de achterblijvers waar de binnenste ring bestaat uit een jongere zus en een vader. De roman poogt alle dimensies rond de verdwijning in kaart te brengen. Er zijn 48 aanwijzingen die licht op de zaak laten schijnen vervat in evenzovele hoofdstukken. De kernvraag is een beslisboom met vele vertakkingen. Is Marguerite uit eigen beweging of onvrijwillig vertrokken?
Recent besteedde The New Yorker een uitgebreid artikel aan leven en werk van Joyce Carol Oates. Ze werd in 1938 geboren en was de oudste van drie kinderen. Ze heeft een zus die 18 jaar jonger is en lijdt aan een ernstige vorm van autisme. Ook in 48 clues into the disappearance of my sister is er een behoorlijk leeftijdsverschil. Het verhaal wordt verteld door Gigi zij het vele jaren nadat de dramatische gebeurtenis heeft plaatsgevonden. Marguerite was de meest succesvolle van de twee, een schoonheid die als beeldhouwer van abstract werk actief was. Gigi heeft een eenvoudige baan op het postkantoor. Het gezin moet een vroege dood aan kanker van de moeder verwerken. De vader vlucht in zijn werk. Op het moment van moeders overlijden woonde Marguerite in New York. Gigi vermoedt dat ze toen naar huis terugkeerde om haar vader en zuster te steunen. De terugkeer naar het nietige Aurora zorgt voor een schuldgevoel. Gedurende het boek krijgt de afgunst van Gigi steeds meer voedsel. En dan opeens is Marguerite verdwenen zonder een spoor achter te laten. Op de vloer is een witte jurk van Dior achtergelaten. Er zijn voetsporen die opeens in het niets ophouden. Marguerite was nogal op zichzelf. Vader en Gigi beschikken over weinig informatie over met wie ze omging en wat haar bezighield. Dat zet de deur open naar allerhande speculaties. Was er een minnaar in het geding? Was ze het saaie dorpsleven zat? Is er sprake van een ontvoering want vader beschikt via zijn financiële zaken over een flink vermogen. In het dorp wonen aardig wat familieleden die met argusogen naar het gezin kijken. De recherche gaat aan het werk. Een helderziende meldt zich met een verklaring. Vader schakelt uiteindelijk een privédetective in. Werpen de beeldhouwwerken van Marguerite een licht op de kwestie? Leeft ze nog of niet meer en waar is ze dan? Enkele mannen met wie Marguerite bleek om te gaan komen in beeld. Roddels blijven niet uit.
The most persistent rumor was that, as a consequence of pregnancy, abortion, shameful love of thwarted love, or just run-of-the-mill suicidal depression, M had taken her own life wading out into the lake behind our house, pockets weighed with stones like Virginia Woolf
Oates ziet kans het mysterie van alle kanten te belichten waardoor steeds nieuwe invalshoeken ontstaan en de spanning geen moment verslapt. Gaandeweg krijgen de verhoudingen binnen het gezin meer helderheid. Gigi staat kritisch tegenover de suggesties die van alle kanten op haar afkomen. Daarbij probeert ze haar vader te sparen die gebukt gaat onder het verlies van zijn vrouw en dochter. Ze schrijft zelfs een afscheidsbrief uit naam van Marguerite om hem te ontzien maar verstuurt die uiteindelijk niet uit angst om door de mand te vallen en daarmee de aandacht op haarzelf te richten. Gedurende het hele boek staat er veel informatie tussen haakjes, wat ik in andere boeken van Oates niet eerder aantrof. Het gaat dus niet om een typerend stijlkenmerk van Oates maar om een manier die specifiek thuishoort bij dit verhaal. Wat tussen haakjes staat draagt bij aan de verdere complicatie van het verhaal. Aan het eind van het boek dient zich dan toch nog een plausibele verklaring aan. Zo weet Oates voortdurend de aandacht vast te houden. Dat was mijn ervaring ook bij eerder werk van haar. Zo baarde ze opzien met de roman Black water. Daarin maakt ze fictie van een geruchtmakend voorval in het leven van senator Ted Kennedy. Deze reed in de nacht van een brug waarbij een assistente om het leven kwam. Dat gebeurde bij Chappaquiddick en de assistente was Mary Jo Kopechne. Een verdacht element was dat Kennedy pas vele uren na het ongeluk de politie inschakelde. Oates maakt er van dat de senator zichzelf het leven redde en haar liet verdrinken door zich tegen haar lichaam af te zetten. Het zou niet de enige keer zijn dat Oates in haar fictie refereerde aan de familie Kennedy. Dat gebeurde ook in Blonde waarin het leven van Marilyn Monroe aan de orde komt. De energie en verbeeldingskracht van Joyce Carol Oates lijken onuitputtelijk.
middelr@xs4all.nl
