Het is opmerkelijk dat Pulkkinen, ze is van 1980, ervoor kiest levens op de voorgrond te plaatsen die een stuk ouder zijn dan ze zelf is. Eigen ondervinding levert geen materiaal. Er zal geput worden uit fantasie en inlevingsvermogen. Het is veiliger om dichter bij huis te blijven. In Echt waar maken we kennis met het echtpaar op leeftijd Martti en Elsa. Zij is in de laatste fase van haar leven beland. Verder zijn er belangrijke rollen voor hun dochter Eleonoora en kleindochter Anna. Toen het succesvolle echtpaar, hij als vermaard schilder en zij als veelgevraagd psychologe, jong was, kreeg Martti een verhouding met hun kindermeisje Eeva. De man wendde zich tot haar, terwijl zijn echtgenote voor haar werk veel in het buitenland verbleef. Nu, in de laatste levensfase van het echtpaar, steekt de herinnering aan die geheime liefde de kop op. Het is vooral kleindochter Anna die zich in de toen zo jeugdige Eeva wil verdiepen. Tot zover gaat het nog om elementen die voor een boeiende roman zouden kunnen zorgen. Dat is echter niet wat Pulkkinen heeft opgeleverd.

Gezin zoekt toegenegen kinderjuffrouw die goed kan koken. Inlichtingen ’s avonds.

Het wilde mij maar niet lukken om enige affiniteit te ervaren met de personages. Zij blijven van bordkarton. Op geen enkele manier worden de schilder en de psychologe overtuigend. Ze blijven steken als typetje. Ook de aantrekkingskracht van Eeva op de echtgenoot wordt niet aannemelijk. Alle personages hebben last van hoogdravende gedachten zonder dat hun drijfveren duidelijk worden. In hun relatie tot elkaar regent het onnatuurlijke dialogen. Dit boek mist node, om met Thomas Rosenboom te spreken, strevende personages. We zien de personages bezig maar we weten niet waar ze heen willen. Dan is er bij voortduring sprake van gammele beeldspraak. Een paar keer zegt of denkt iemand: ‘het verdriet had hem nog niet door de gaten in de vloer geduwd’. Misschien is dat een Finse uitdrukking maar dan was het toch raadzaam geweest als de vertaler een Nederlands equivalent had gezocht. Ander voorbeeld. “Het verdriet had van mij zijn poreuze onderkomen gemaakt.” Wat bij De grens nog binnen geloofwaardige proporties bleef, is hier volledig uit de hand gelopen. Het is allemaal somberheid wat de klok slaat. Zodra een personage zich aan de oever van een water bevindt, is een suïcidale bui niet ver weg. Pulkkinen heeft een groot talent voor zwaarmoedigheid en symboliek. Wat betekent het dat alle belangrijke figuren rond de familie een naam dragen die met een E of een M begint? Naast de genoemde figuren komen we een Maria, Eero en Mattias tegen. Ook de constructie van het boek roept vraagtekens op. Het grootste deel van het boek is vanuit het heden geschreven. Afwisselend staat het perspectief van verschillende familieleden in een hoofdstuk centraal. Daarnaast zijn er hoofdstukken die teruggaan naar het midden van de jaren zestig. Dan komt Eeva aan het woord. Deze hoofdstukken maken de indruk van een dagboek. Toch komen daar soms zaken aan de orde die Eeva niet kan weten. Is dit een dichterlijke vrijheid of een gebrek aan vakmanschap? Of is iemand anders, Anna bijvoorbeeld, de auteur van dit dagboek? Anna is namelijk op zoek gegaan naar wat er met Eeva is gebeurd toen zij, na het einde van de geheime relatie, uit het zicht is verdwenen. Naspeuringen leiden tot de ontmoeting met de zus van Eeva maar dan wordt de cruciale vraag, naar wat er gebeurd is met Eeva, niet gesteld. De lezer krijgt in het dagboek het einde opgediend. Wie zover is gekomen met het lezen van de roman, zal niet verbaasd zijn over de climax. Pulkkinen is consistent binnen haar aanpak. Van mij zou het allemaal een flink stuk minder pathetisch gemogen hebben. Het is steeds van dik hout zaagt men planken. Wat zouden de personages niet opgeknapt zijn van een enkele portie zelfspot. Een boek om snel te vergeten.

Terug