Leesimpressies
Truman Capote: In cold blood
- Nr. 20 - 2017
- Het boek van Truman Capote vertelt het gruwelijke verhaal van een moord op het platteland van Kansas. Waar gebeurd met bloedspetters op de muur. De afloop is bekend maar al meer dan een halve eeuw raken steeds nieuwe lezers onder de indruk. Het verhaal geldt als exemplarisch voor de stroming van New Journalism zoals Tom Wolfe die ooit beschreef. Een schrijver gebruikt technieken ontleend aan de literatuur om een geschiedenis uit de werkelijkheid te verhalen. Een krantenartikel kent een hoge informatiedichtheid en geeft in de eerste alinea de belangrijkste feiten prijs. Bij New Journalism neemt de schrijver de tijd om te ontvouwen wat hij geleidelijk kwijt wil. De spanningsboog wordt opgebouwd. Details blijven behouden want zij kunnen behulpzaam zijn bij het scheppen van een sfeer die de boodschap extra reliëf geeft. De neutrale toon van de objectieve buitenstaander is niet noodzakelijk. Door te werken met wisselende perspectieven kan de schrijver dichter op de werkelijkheid kruipen. New Journalism grijpt de lezer steviger bij de lurven dan de klassieke journalistiek gewoon is te doen. Het genre is nu ruimschoots ingeburgerd en Capote tekende voor een klassieker. Hij vermeed zelf liever de verwijzing naar de journalistiek en sprak over een nonfiction novel.
Recent verscheen weer eens een nieuwe uitvoering van In cold blood. Nooit was ik aan dit boek toegekomen. De auteur stond de bereidheid tot lezen in de weg, hoewel ik ooit genoten had van Breakfast at Tiffany’s. Deze korte roman bezit een aangenaam lichtvoetige toon met in de vrije filmversie een overtuigende Audrey Hepburn als extra attractie. Zelfs de biografie van George Plimpton, een man die ik zeer waardeer, over Capote bleef ongelezen. Die biografie is legendarisch doordat er veel meer bladzijden besteed worden aan een party die Capote bezocht dan aan zijn gehele jeugd. De auteur is nogal een poseur en gevoegd bij die lijzige stem is het gevaar van een migraineaanval niet denkbeeldig. Zijn hang naar zelfdestructie helpt ook al niet. Truman Capote kon slecht uit de voeten met het succes dat hem op jonge leeftijd overkwam. De daling werd vroeg ingezet. Talent gesmoord in alcohol en drugs.
Capote begint In cold blood direct als een werk van de verbeelding. De hand van Hitchcock lijkt zelfs zichtbaar. Van de uitgestrekte vlaktes met graansilo’s en vee naar het dorp Holcomb, naar de mannen met Stetsons en puntlaarzen. Het plaatsje kent 270 inwoners en het gewone godvruchtige leven gaat zijn gang. Capote introduceert de gerespecteerde familie Clutter. De oudste twee dochters zijn het huis uit. Een zoon en een dochter wonen nog thuis. Look all over the world, and you won’t find friendlier people or fresher air or sweeter drinking water. Om en om vertelt Capote over het leven in Holcomb en wat er verderop gebeurt waar de twee daders zich bevinden, althans de lezer voelt op zijn klompen aan dat de twee kameraden, ex bajesklanten, zich die rol zullen aanmeten. Ondertussen bakt dochter Nancy voor een vriendin een kersentaart. De twee brandhaarden naderen elkaar langzaam maar zeker. Een enkele keer zinspeelt Capote op het nabije einde.The distance between Olathe, a suburb of Kansas City, and Holcomb, which might be called a suburb of Garden City, is approximately four hundred miles
Capote schetst nog niet hoe de slachtpartij heeft plaatsgevonden. Dat komt later tijdens de verhoren. Hij laat de argeloze medebewoners de ontdekking doen. De vier leden van de familie Clutter zijn door het hoofd geschoten. Bij de vader is bovendien met een mes de keel doorgesneden. De buit mag geen naam hebben. Rond de veertig dollar. Het meisje en de moeder zijn niet misbruikt. Een draagbare radio is verdwenen. Het dorp blijft vertwijfeld achter. Op merkelijk is dat vader Clutter kort voor de fatale gebeurtenis een levensverzekering heeft afgesloten. Achterdocht en wantrouwen steken in het anders zo vreedzame dorp de kop op. In café en postkantoor geven de mensen ruim baan aan speculaties. Wie heeft dit op zijn geweten?
Als door een toeval de daders kunnen worden aangehouden, slinkt de wildgroei aan verhalen. Een medegevangene herinnert zich naar aanleiding van de berichtgeving in het nieuws dat één van de daders plannen beraamde voor een gewelddadige overval op de boerderij van de Clutters. Aangespoord door een beloning trekt hij aan de bel. De twee worden in Las Vegas gearresteerd. Met veel details behandelt Capote de afwikkeling. Eerst is er het verhoor waarin breed wordt uitgemeten wat zich heeft afgespeeld en wie wat heeft gedaan. Dan is er de rechtszaak, de selectie van de jury, het vonnis en de executie. Veel aandacht is er voor de achtergrond van de daders. Bekende ingrediënten spelen een rol. Gebroken gezin, oorlogsveteraan, hersenbeschadiging als gevolg van een ongeluk, tegenspoed op de arbeidsmarkt en een persoonlijkheid met weinig vermogen tot inleving. Ook de daders zijn verliezers. Er is het vraagstuk van de toerekeningsvatbaarheid maar uiteindelijk is de doodstraf het eindresultaat van de rechtsgang. De executie laat echter een paar jaar op zich wachten. Capote doet tot het eind toe verslag. Zelfs het galgenmaal wordt de lezer niet onthouden. Het knappe van Capote is dat hij met een verhaal, waar een gezonde maag zich van omdraait, de lezer bij de hand neemt en fungeert als gids bij een tocht door de duisternis.
