Leesimpressies

Andrew O Hagan: Caledonian Road
- Nr. 24 - 2025
- Een vuistdikke roman van een Schotse schrijver, je verwacht het niet. De omvang in het werk van Muriel Spark zou de norm moeten zijn. William Boyd en Ian McEwan weten gewoonlijk ook wel maat te houden. Andrew O Hagan wilde alle problemen van de huidige tijd in zijn boek verwerken en dat slurpt ruimte op. De titel is gereserveerd voor de weg die het noorden van Londen met het centrum verbindt. Caledonian Road, koosnaam Cally, kent zowel luxe als minder luxe gedeelten. Alle milieus komen aan bod. Londen is te beschouwen als het hoofdonderwerp van de roman. Daarnaast is die rol weggelegd voor Campbell Flynn, een kunsthistoricus. Flynn moet die aandacht met vele anderen delen. Het boek begint met een lijst van 59 personages die allemaal hun partij mee blazen. De roman bestrijkt ongeveer een jaar uit hun levens. Daarin staat een hoop te gebeuren waarbij veel slecht afloopt. Het is misschien wel de makke van de roman dat je als lezer nauwelijks rauwig bent om de beschreven neergang. Aanspraak op medeleven kunnen de deelnemers nauwelijks maken. Het bederf knaagt aan de bladzijden. Campbell Flynn krijgt zijn portie meer dan mee. Al op de eerste bladzij worden al twee van zijn noodlottige vergissingen vermeld. Dat geschiedt op een moment dat zijn glorieperiode nog lijkt voort te duren.
Flynn is opgegroeid in een arbeidersgezin te Glasgow. Hij heeft zich aan zijn achtergrond weten te ontworstelen. Hij is gelukkig getrouwd met Elizabeth, een therapeute die graag in hun tweede huis vertoeft en zich daar rekenschap geeft van haar legesofasyndroom. Ze hebben twee kinderen, een zoon die internationaal succes oogst als DJ en een queer dochter die een loopbaan als model achter de rug heeft. De verhouding tussen vader en zoon is gespannen. Flynn timmert aan de weg en heeft lof gekregen voor zijn biografie van de schilder Vermeer. Omdat er over de persoon Vermeer weinig bekend is, kun je beweren dat hij een biografie van de leegt heeft geschreven. Een boek over Rembrandt is in voorbereiding. Flynn is een veel gevraagd man voor van alles en nog wat. Hij spreekt op seminars en schrijft teksten voor een kunstcatalogus. Kortom een graag geziene gast op borrels en recepties. Hij kan een zekere welstand ophouden dankzij leningen van een vermogende studievriend Sir Wlliam Byre, een winkelmagnaat bij wie er geen sprake is van zuivere koffie is. Hij heeft pensioengeld van zijn medewerkers verduisterd, maakt zich schuldig aan seksueel grensoverschrijdend gedrag en heeft zakelijke contacten met Russische oligarchen. Byre belandt achter de tralies en wordt vermoord door een medegevangene. Voor Flynn valt een steunpilaar weg. Gedreven door geld heeft Flynn een werk geschreven dat een pleidooi wil zijn voor de zwaar beproefde witte liberaal. De beloftevolle titel luidt: Waarom mannen huilen in hun auto. Echtgenote Elizabeth vraagt hem of hij nu ook al vliegveldwijsheden publiceert.
Hij was tweeënvijftig en wist dat hij het milieu waarin hij was opgegroeid verloochende en zijn eigen ethische normen op groteske wijze tartte. Je kunt geen leven leiden waarin je geroemd wordt om je mooie woorden zonder ooit van plan te zijn die in daden om te zetten, en dat besef was het begin van Campbells problemen geweest
Flynn raakt geïntrigeerd door een opvallende student die hem in nieuwe werelden kan introduceren. Deze Milo, zoon van een Ierse vader en Ethiopische moeder, is een bedreven hacker. Milo introduceert hem in het darkweb en haalt hem over om in cryptovaluta te investeren. De contacten tussen docent en student monden uit in vriendschap en samenwerking. Flynn vindt bij Milo nieuwe energie. Milo houdt er een dubbele agenda op na. Hij zet zijn vaardigheden in om zijn politieke overtuiging gestalte te geven. Als hacker weet hij de hand te leggen op compromitterende gegevens die gerespecteerde figuren uit de bovenwereld in ernstige problemen brengen. Ook Flynn raakt hierdoor besmet. Tot en met zijn familie aan toe. Mikpunt is zijn zwager de hertog van Kendall, lid van het parlement.
Flynn is zo iemand die steeds boven op de tijdgeest wil bivakkeren. Ben je te vroeg dat is sneu, ben je te laat nog sneuer. De auteur vindt het nog steeds geen tijd voor mededogen met zijn hoofdpersoon. Flynn heeft in eigen huis te maken met een wraakzuchtige onderhuurder in het souterrain. Deze bejaarde vrouw haalt bij Flynn het bloed onder de nagels vandaan. Ze heeft een litanie aan klachten betreffende haar woongenot. Ze is zelfbewust over haar huurbescherming. Als Flynn werklui inschakelt om de gebreken te verhelpen dat laat zij die niet in haar woning toe. Via het vriendinnetje van Milo maken nog tal van andere personen hun opwachting in het verhaal. Dan gaat het om mensensmokkel en drugscriminaliteit. Er komen zelfs 41 mensen door verstikking om het leven. Het lijkt wel of iedereen vuile handen heeft.
Kenmerkend voor de hogere kringen is dat glashard ontkennen populairder is dan deemoedig schuld bekennen. De roman is een aanklacht tegen de huidige tijd waarin Brexit en corona nog natrillen. Het morele kompas is uit zicht. “Op school leerden we dat armoede kan leiden tot delinquentie, maar in werkelijkheid is het niet de dief van een halve fles wodka uit de Tesco die de samenleving te gronde richt, maar al die rijken die van belastingontduiking hun levenswerk hebben gemaakt…”
Het overbevolkte boek qua personages en thematiek schetst een gitzwart beeld. Wat het dragelijk maakt is de vaart in het verhaal en de uitstekende schrijfstijl. De afloop voor Campbell Flynn rijmt met de diagnose van de eerste bladzij.
middelr@xs4all.nl
