Leesimpressies

  • Anne Tyler: Digging to America

  • Nr. 27 - 2007
  • Op het bijna verlaten vliegveld van Baltimore zijn Brad en Bitsy Donaldson, omringd door familie en vrienden, in afwachting van het toestel uit San Francisco. Zij dragen een button met als tekst MOM en DAD. Het is augustus 1997 en het gezelschap verkeert in opgewonden staat. Uit het vliegtuig komt een Aziatische vrouw met in haar armen een paar maanden oude Koreaanse baby. De vrouw overhandigt de aspirant ouders hun kersverse dochter. Even later maakt nog een Aziatische vrouw haar opwachting ook uitgerust met een Koreaans meisje. Deze is bestemd voor een Amerikaanse echtpaar van Iraanse origine de Yazdans, die zich stilletjes buiten het gewoel ophouden. De ouders maken kort kennis maar geven zich helemaal over aan het geluk met hun nieuwe gezinslid.

    Dit is de scène waarmee Anne Tyler op krachtige wijze haar laatste roman opent. Digging to America volgt de ontwikkelingen van de Donaldsons en de Yazdans op de voet en vooral hun relatie tot elkaar.


    Anne Tyler heeft een reputatie opgebouwd in het schrijven van romans gecomponeerd rond familieverwikkelingen met wellicht als bekendste exponent Dinner at the homesick restaurant. Volgens collegaschrijver Nick Hornby is zij zelfs de beste schrijfster ter wereld. De kleine complimenten waren kennelijk op. Tyler kan in deze roman al haar talenten kwijt om de verschillende thema’s en personages recht te doen. Ze behandelt de onderwerpen adoptie, het onderscheid in allochtone en autochtone Amerikanen en eeuwige thema’s als ziekte, vriendschap en liefde.

    De Donaldsons en de Yazdans raken door het toeval van de gelijktijdige adoptie aan elkaar geketend. Ze wisselen ervaringen uit maar koesteren tegelijk de illusie dat de Koreaanse meisjes dankzij het onderlinge contact hun culturele erfenis in ere houden. De Donaldsons laten de oorspronkelijke naam van hun dochter Jin-Ho in tact en zorgen voor Oosterse kleding. De Yazdans veranderen de naam Sooki in Susan. De Amerikanisering van de meisjes krijgt zo verschillende accenten. De twee families vieren jaarlijks op de bewuste dag in augustus Arrival Day om de doorstart van de meisjes in Amerika te gedenken. Er zijn lekkere hapjes, er is het zingen van het welkomstlied en de videobeelden worden teruggekeken. Om beurten stellen de families hun huis open voor de gasten. In het boek vormen deze vieringen het ankerpunt dat het verhaal bijeen houdt.

    Tyler bezit een plezierige schrijfstijl. Ze varieert met een evenwichtige dosering tussen beschrijvingen en dialogen. Ze vertelt wat mensen zeggen en wat ze denken. Vooral als die twee benaderingen niet synchroon lopen, geeft dat een onthullende blik op wat mensen ten diepste beweegt. Zo ook met het onderscheid tussen voelen en vinden. Jin-Ho’s grootouders van moederskant zijn in het begin van het boek nog samen, hoewel oma dan al ernstig ziek is. Na het overlijden van zijn vrouw is opa zwaar van slag. Een ontroerend beeld is dat Bitsy Donaldson haar vader verzoekt de telefoon over te laten gaan als ze belt. Ze wil stilletjes naar de stem van haar moeder luisteren die nog op het antwoordapparaat staat. Opa raakt verliefd op de oma van Susan Yazdan waardoor de twee families een nog intiemere band lijken te krijgen. Oma Yazdan, Maryam geheten, vertolkt een sterrol in het boek. Zij is op jonge leeftijd na een gearrangeerd huwelijk uit Iran vertrokken. Ze is al lang weduwe en achtergebleven met haar enig kind Sami, de vader van Susan. In het bezit van een Amerikaans paspoort is ze zich altijd een vreemdeling blijven voelen tussen al die zelfbewuste Amerikanen. In gesprekken met bekenden van Iraanse origine wisselt ze ongemerkt verschillende malen tussen Farsi en Engels. Anne Tyler, inmiddels weduwe, is getrouwd geweest met een man van Iraanse afkomst. Ze lijkt rijkelijk te putten uit ervaringen die ze van nabij meegemaakt zal hebben. Het boek geeft een subtiel inkijkje in hoe een gevoel van outsiderschap het leven van iemand kan inkleuren. Typerend is het voorval waarbij Maryam in aanwezigheid van familie en vrienden onaangekondigd door opa ten huwelijk wordt gevraagd. Ze zegt onder druk der omstandigheden ja maar krijgt snel spijt. Dit plaatst de relatie tussen de twee families onder grote spanning.

    Met de adoptiekinderen gaat het overigens goed. Het boek behandelt vooral de peuter- en kleuterperiode wat impliceert dat zij aanvankelijk weinig zelf aan het woord komen. Als dit aan het eind van het boek meer het geval is, verschuift Tyler het perspectief van waaruit ze het verhaal beschrijft. Brad en Bitsy Donaldson worden dan opeens aangeduid als respectievelijk de vader en moeder van Jin-Ho.

    Maryan onttrekt zich na de weigering van het huwelijksaanzoek aan bijeenkomsten met de Donaldsons. Tegen het eind van het boek begint ze zich weer voor hen open te stellen inclusief voor opa. Na het uitmeten van culturele verschillen tussen Iran, Korea en Amerika lijkt de grootste kloof die tussen de seksen te zijn. Alle huwelijken zijn immers gemengde huwelijken, merkt Tyler op. Hoe dit ook zij, bij mij blijft na ruim driehonderd bladzijden de indruk achter dat Anne Tyler een prachtige en liefdevolle roman heeft geschreven.



    Terug

Lijstjes

Deze auteur komt voor in de lijstjes: