Leesimpressies

  • Bart Jungmann en Jaap Visser: Keizer

  • Nr. 1 - 2020
  • In mijn leven heb ik Piet Keizer één keer persoonlijk gesproken. We hadden allebei de beschikking over één regel tekst. Aan het eind van dit stukje zal ik die situatie in extenso beschrijven, inclusief beknopte regieaanwijzingen, ter wille van mensen die de scène thuis willen naspelen. Niets ten nadele van Lionel Messi maar Piet Keizer is de voetballer die ik het meest bewonderd heb. Geniaal maar ook grillig. Hij kon wel eens midden in een wedstrijd een snipperdag opnemen. Daar stond veel tegenover. Ronaldo herhaalt zijn schaarbewegingen als doel op zichzelf. Keizer deed het uitsluitend om een tegenstander het bos in te sturen. Via de archieven van de KNVB moeten de namen van rechtsbacks te achterhalen zijn van wie nooit meer een levensteken is vernomen. Toevallig stond ik in 1972 in de Kuip achter het doel van Feyenoord toen Keizer de 1-5 scoorde. Tergend langzaam rolde de bal in het doel. Onbeweeglijk keek Keizer de bal na, de armen onbeweeglijk naast het lichaam. Het stadion bleef ijzig stil. Na wat een eeuwigheid leek, klonk verspreid over de voetbaltempel op enkele plekken gejuich. Na die goal zou Feyenoord nooit meer de oude worden. Tegenwoordig wordt de club geleid door een gepensioneerde Davis Cup speler, een door Ajax gescoute Deense zwerver en een old school praktiserende Hagenees op leeftijd.

    Naast de schoten, banana shots volgens Herman Kuiphof, de passeerbewegingen zoals de schaar mogen op de DVD the best of Keizer ook de voorzetten niet ontbreken. Deze werden ingeleid met een wiegende beweging van de heupen. Heel naturel volgde een zijwaartse beweging van de armen. Liefhebbers herkenden de conceptuele schatplichtigheid aan een choreografie van Hans van Maanen, denk vooral aan de jonge onstuimige Hans van Maanen. Daarna de kroon op het werk: het delicaat aansnijden van de bal met de binnenkant van de schoen. Het eerste doelpunt in de eerste gewonnen finale van de Europa Cup werd aldus geboren. De magie van Keizer lag niet alleen in zijn spel. Zijn flegmatieke persoonlijkheid vormde een perfecte aanvulling. Als ik als middelbare scholier of student naar Amsterdam toog om een thuiswedstrijd in de Watergraafsmeer te bezoeken, dan kocht ik een kaartje voor dat deel van de tribune dat minimaal één helft uitstekende zichtlijnen op de begenadigde linksbuiten verschafte. Kwam Keizer in balbezit dan scandeerde ik in het gezelschap van vele anderen, van wie ik bijna niemand kende, uit volle borst: Pietje, Pietje, Pietje. Wij wilden meer.
    De journalisten Wim Jungmann en Jaap Visser publiceerden een biografie van Piet Keizer. Dat gebeurde met instemming van de hoofdpersoon zelf op voorwaarde dat het geen biografie zou zijn. Wel hechtte Keizer waarde aan het vastleggen van zijn voetbalvisie. Deze keuze leidt tot een treurige opsomming van bestuurlijke perikelen bij Ajax waar een buitenstaander zich al een halve eeuw over kan verbazen.

    Een complicatie bij het besturen van Ajax is de aanwezigheid van de plaatselijke sensatiekrant. Het onderscheid tussen kritisch volgen en onrust stoken wil men daar maar niet onder de journalistieke knie krijgen. Men speelt op de persoon, zelden de bal. Erik ten Hag mag de handen dicht knijpen dat zijn dochters geen Femke heten


    Kernprobleem van Ajax is dat de club meer functionarissen dan afgebakende taken en bevoegdheden kent. Mag je spaghetti slierterig noemen? Aan de top van de piramide bevindt zich een biologische noviteit die je in de managementliteratuur nergens zult aantreffen: het technisch hart. Daarboven zweeft de geest van Cruijff. Iedereen bij Ajax weet beter dan ieder ander wat Johan bedoeld heeft. Het is bijbelexegese zonder bijbel. Godsdienstoorlogen zijn van nature bloederig.
    Het interessantste deel van het boek gaat over de figuur Piet Keizer zelf. Er wordt gespeculeerd waar zijn neiging om de luwte op te zoeken vandaan komt. Sommigen beweren dat schaamte over het NSB-lidmaatschap van zijn vader hier debet aan zou zijn. Anderen menen dat het gewoon om een familiale karaktertrek gaat. Zeker is dat Keizer de neiging bezat zich af te keren van autoritaire persoonlijkheden die al te druk in de weer waren met hun eigen imago. Dan gaat het over trainers als Rinus Michels en Georg Kessler of over zijn bazige teamgenoot met rugnummer veertien. Cruijff en Keizer zijn door de jaren heen vaak met elkaar vergeleken. Kernachtig is de kwalificatie die aan Nico Scheepmaker wordt toegeschreven. Cruijff was de beste maar Keizer was beter. De biografie is verlevendigd met vele fraaie foto’s al ontbreken enkele van mijn favorieten bijvoorbeeld die van het eerder genoemde doelpunt in de Kuip en Keizer met Van Hanegem samen op de brommer tijdens een bijeenkomst van het Nederlands elftal op het sportpark van de KNVB in Zeist.
    Tot slot de aangekondigde persoonlijke ontmoeting. We gingen in de Arena met de roltrap omhoog om onze gereserveerde kaarten af te halen. Aan de balie stonden we met een handjevol mensen. Aan gene zijde bevond zich een gastvrouw die meer vanwege haar glimlach dan vanwege haar encyclopedische voetbalkennis geselecteerd was. Zij wist niet waar te beginnen. Ik voelde de blik van de buurman op me gericht toen hij zei: “volgens mij bent u aan de beurt”. Ik keek opzij en herkende, verscholen in een duffelse jas, Piet Keizer. Mijn stem klonk opmerkelijk vast bij het antwoord: “nee, op deze plek gaat u altijd voor”. Keizer gaf me een minzaam knikje bij het in ontvangst nemen van zijn plaatsbewijzen en maakte zich uit de voeten, uiteraard buitenom. Vedetten stralen tot op hoge leeftijd iets eenzaams uit. De toneelmeester liet het doek zakken. De wedstrijd tegen PEC Zwolle moest nog beginnen maar ik wist zeker dat het hoogtepunt van de avond al achter de rug was. In mijn hoofd zoemde het voor de laatste keer: Pietje, Pietje, Pietje.
    middelr@xs4all.nl

    Terug