Leesimpressies

  • Gore Vidal: Palimpsest

  • Nr. 38 - 2009
  • Zoals een roofmoord bij voorkeur plaatsvindt in een doodlopende steeg, zo is een bijzin de perfecte plek voor een karaktermoord. Gore Vidal beheerst die techniek als geen ander. Hij is bovendien een seriemoordenaar. Vidal beschreef de Amerikaanse politieke geschiedenis in een romancyclus. Met veel genoegen las ik ooit zijn Washington D.C.. Er verschenen talloze essaybundels van zijn hand waaronder de veelzeggende titel Perpetual war for perpetual peace. Het vereiste weinig denktijd om uit te maken welke schrijver zou fungeren als reisgezel voor mijn bezoek aan Washington. De keuze viel op Palimpsest, een autobiografisch werk. Het boek verscheen in 1995 voor het eerst en behandelt, 29 jaar na dato, de eerste 39 levensjaren van de auteur.

    De titel Palimpsest verwijst naar een perkamentrol waarvan de oorspronkelijke tekst is afgekrabd en opnieuw beschreven, een mooie metafoor voor een autobiografisch geschrift. Eerst leef je het leven om het vervolgens op papier te herbeleven. Hij noemt zijn werk uitdrukkelijk geen autobiografie. Het zijn memoires wat staat voor een minder feitelijke aanpak. Vidal heeft veel te melden. Hij leidde een zwervend internationaal bestaan en ontmoette onderweg vele beroemdheden uit de wereld van politiek, kunst en media. Hij was familie van Jackie Kennedy en maakte de politieke loopbaan van haar man van nabij mee. Ook met Eleanor Roosevelt onderhield hij nauwe banden. Hij typeerde haar in een onderschrift bij een foto met de woorden ‘gekleed als Sherman tank’.


    Ronald Reagan tegen William Holden: politics is a wonderful second career. You ought to try it


    Wat de culturele wereld betreft verkeerde Vidal liever in het gezelschap van acteurs dan van schrijvers. Evelyn Waugh moet het doen met de kwalificatie ‘a drunken social climber who wrote small funny novels of no great appeal until television realized that the books contained soap opera elements’. Bij Saul Bellow kan hij diens vijf echtgenotes maar niet uit elkaar houden. Er was een langdurige vriendschap met Paul Newman en zijn vrouw Joanne Woodward. Newman was voor hij acteur werd in dienst bij de marine. Toen hij aan dek een boek van Nietzsche zat te lezen kwam de legerpredikant op hem af. Die maakte een praatje en deed vervolgens een toenaderingspoging. Daar knapte Newman op af. Op homoseksualiteit of op het geloof, luidt de vraag? Nee, op Nietzsche.

    De vele beroemdheden die voor bij komen, geportretteerd met een vileine pen, maken het boek zeer onderhoudend. Je neemt de ijdeltuiterij van Vidal daarbij voor lief. Als Kennedy tot president is gekozen komt de volgende verzuchting: ‘it is always a delicate matter when a friend or acquaintance becomes president’. Vooral dat always is schattig. De lezer krijgt de indruk dat een doorsnee dag voor Vidal er ongeveer als volgt uitziet. ’s Ochtends brengt hij advies uit aan het Witte Huis waarna een lunch met een prinses of sultan volgt. ’s Middags levert hij in Hollywood een scenario af waarna hij zich ’s avonds wat ontspant door met 23 verschillende partners seks te hebben. Vidal heeft seks met de hele wereld behalve opmerkelijk genoeg met zijn levenspartner. Seks heb je met onbekenden. Ontroerende passages bevat het boek over de grote jeugdliefde van Vidal. Conform klassieke Griekse opvattingen is Vidal de mening toegedaan dat ieder mens een zoektocht aflegt om die ene figuur te vinden die jouw leven compleet maakt. Vidal beschrijft de persoon die dat voor hem was. Deze Jimmie Trimble sneuvelt als jonge militair. Voor Vidal een levenslange wond. Al vroeg in het boek komt hij op de proppen met de rol van Jimmie Trimble als zijn Rosebud, in tegenstelling tot de film Citizen Kane waar het begrip Rosebud pas in de slotscene betekenis krijgt.

    Zijn politieke belangstelling kreeg Vidal van huis uit mee. Zijn grootvader, die door twee ongelukken aan beide ogen blind was geworden, zat voor de staat Oklahoma in de senaat. Gore Vidal is een ferm criticus van de imperialistische trekjes in de Amerikaanse politiek. Ook het gebrekkige sociale gehalte in eigen land kan op zijn tegenstand rekenen. Hij is belezen, beschikt over een groot netwerk en is intelligent. Wie geboeid is door wat Vidal heeft te melden kan verder terecht bij het vervolg op Palimpsest . In 2006 verscheen Point to point navigation dat de jaren vanaf 1964 behandelt en minder dik is uitgevallen. De lezer vindt er de achtergrondgeschiedenis die heeft geleid tot de boeken van Vidal maar bovenal een lezenswaardige cultuurgeschiedenis van de tweede helft van de twintigste eeuw. Beide boeken zijn ruim geïllustreerd met foto’s. Nadeel is wel dat er tussen de twee boeken nogal wat doublures bestaan. Toch blijft er voldoende nieuws te genieten.

    In Washington lachen deze dagen Barack en Michelle Obama vanaf vele plaatsen de bezoeker vriendelijk toe. De uit Eritrea afkomstige taxichauffeur wijst mij op weg naar Dulles airport, aan de linkerkant, de plek waar Dick Cheney pas een huis voor drie miljoen heeft gekocht. Het ligt verscholen in de bossen. Het regime van Bush is aan het zicht onttrokken. Het hinderlijk volgen door Vidal is beloond.


    Terug

Lijstjes

Deze auteur komt voor in de lijstjes: