Leesimpressies
Jeremy Mercer: Een bed tussen de boeken
- Nr. 13 - 2018
- Dit stukje is geschreven op Bookstore Day en heeft Shakespeare and Company als onderwerp, één van de meest vermaarde boekwinkels ter wereld gelegen naast de Seine met zicht op de Notre Dame. De eerste editie van Shakespeare and Company werd in 1919 opgericht door Sylvia Beach. Ze kwam uit Baltimore, was een liefhebber van literatuur en wilde de Engelstalige literatuur onder de aandacht van een nieuw publiek brengen. De winkel werkte als een magneet op Angelsaksische schrijvers als Scott Fitgerald, Ezra Pound en Ernest Hemingway tijdens hun verblijf in Parijs. Sylvia Beach maakte definitief naam door de uitgave van Ulysses waaraan andere uitgevers vanwege het scabreuze karakter hun vingers niet wilden branden. Het Shakespeare and Company waar Jeremy Mercer over schrijft is een vervolg op en een eerbetoon aan de oorspronkelijke versie. De drijvende kracht is de ruim tachtig jarige George Whitman. Ook hij is Amerikaan van origine. De memoires spelen zich af tijdens de milleniumwisseling en de periode daaropvolgend. Nog steeds oefent de winkel een grote aantrekkingskracht uit op jonge mensen met literaire ambities van over de hele wereld. In ruil voor wat hand en spandiensten voorziet de overvolle winkel in slaapplaatsen voor hen die meer of minder tijdelijk onderdak zoeken.
Jeremy Mercer is misdaadverslaggever bij een Canadese krant. Hij raakt bij toeval in de winkel verzeild. Hij heeft de vertrouwelijkheid van een crimineel geschonden en besloot, na bedreigd te zijn, een veilig heenkomen te zoeken in Parijs. Vrijwel zonder een cent op zak staat hij voor het opvallende uiterlijk van Shakespeare and Company als de regen hem naar binnen dirigeert. Hij wordt warm onthaald en zal gedurende de komende maanden onderdeel uitmaken van de merkwaardige gemeenschap die daar huist. Hij wint het vertrouwen van George Whitman. Wat volgt is een schets van de binnenwereld van Shakespeare and Company. George Whitman is een charismatisch man met uitgesproken opvattingen en sympathieën. Iedereen is welkom maar dient rekening te houden met de grillen van de eigenaar. Je kon ook weer uit de gratie raken. De aspirant dichter Simon klopte ooit aan met het verzoek of hij een week mocht blijven en woont inmiddels vijf jaar in de winkel. Jeremy krijgt als proeve van bekwaamheid de opdracht mee om Simon de wacht aan te zeggen. George Whitman geeft de voorkeur aan nieuwe gezichten boven oude vrienden met een voorliefde voor mooie jonge vrouwen. Het komt tegen het eind van het verhaal zelfs tot trouwplannen met een zestig jaar jongere partner. Hij is overtuigd communist en ziet zichzelf te midden van bewonderaars graag aan het hoofd van zijn eigen Utopia. Hij is tegelijkertijd zeer chaotisch. Bankbiljetten verschuilen zich tussen de boeken. Met een creditcard kun je er niet betalen en een telefoon ontbreekt. De logees moeten genoegen nemen met het gezelschap van kakkerlakken. Douches ontbreken.
In wat George het zwervershotel noemt zijn dertien officiële bedden: één in het antiquariaat, twee in de winkel beneden, zes in de bibliotheek en vier in het appartement op de derde verdieping
Ondanks de inzet van de medewerkers, houdt de winkel met moeite het hoofd boven water. Het befaamde City Lights in San Francisco heeft de status van zusterbedrijf en biedt een model om na te volgen. Het is denkbaar om een stichting op te richten om het fundament voor de winkel te versterken. Ook alternatieven worden overwogen. Bij alle opties is er echter een probleem en dat heet: George Whitman.. Hij vaart het liefst op zijn eigen kompas en uiteindelijk slaagt hij daarin. Wie ooit beide boekwinkels bezocht zal zich realiseren dat City Lights veel meer weg heeft van een reguliere boekwinkel dan Shakespeare and Company. De laatste roept associaties op met daklozenopvang, de eerste niet.
Jeremy Mercer geeft een sympathiek verslag van een bijzondere biotoop. Veel personen in een bezinningsfase van hun leven passeren de revue. Chronisch geldgebrek maakt creatief. Er dienen demonen uit het verleden bezworen te worden voor men weer verder kan Wel verzandt Mercer in een overdaad aan anekdotes wat de memoires een stuurloos karakter geeft.
Een minpunt van het boek is dat de lezer regelmatig kreupele zinnen voor lief moet nemen. Er zijn lelijke herhalingen (het het, dat dat, maakten gebruikmakend) en ongelukkige uitdrukkingen. Dan staat er ‘George kon van een franc ongelofelijk veel doen’ of er wordt iemand ‘behoorlijk welkom geheten’. Ook kan ik me weinig voorstellen bij ‘gedol dat de pan uitrees’. Soms is er sprake van evidente vertaalfouten. New Year’s Eve heet in het Nederlands toch echt oudejaarsavond. Dergelijk slordigheden vallen extra uit de toon bij een boek dat vooral aan de liefde voor literatuur gewijd is. Het blijft vallen en opstaan met Shakespeare and Company al is de wensdroom van George Whitman op het laatst in vervulling gegaan. Zijn dochter Sylvia (!) met wie hij vele jaren na de scheiding van haar moeder geen contact had, heeft de winkel voortgezet. Toch een happy end.
