Leesimpressies
Jonathan Galassi: Toen boeken nog boeken waren
- Nr. 30 - 2015
- Bij de vermaarde literaire uitgeverij Farrar, Straus and Giroux bekleedt Jonathan Galassi een leidinggevende functie. Daarnaast staat hij bekend als dichter. Dan is het opmerkelijk als je op latere leeftijd je eerste roman afscheidt en dus het speelveld betreedt van de mensen die aan je commerciële zorgen zijn toevertrouwd. Het is bovendien een boek dat het boekenvak als decor heeft gekozen. Het gevaar om in de eigen voet te schieten ligt op de loer. Galassi geeft een kijkje in de keuken. Hij schetst een tijdsbeeld waarin de literatuur nog op een sokkel stond. Schrijvers genoten aanzien. Uitgevers, redacteuren, agenten en publiciteitsmedewerkers zetten zich in om de schoonheid van de roman bij het belangstellende publiek onder de aandacht te brengen. Dat is de façade waarachter een veel minder verheven wereld schuil gaat. De schoonheid maskeert vetes en kinnesinne. Galassi probeert de beide kanten van de medaille recht te doen. Zijn hoofdpersoon, de redacteur Paul Dukach werkzaam bij Purcell & Stern, is met een passie voor literatuur het boekenvak binnengekomen. Hij zal snel de keerzijde leren kennen.
Paul Dukach is idolaat van de grootste Amerikaanse dichteres Ida Perkins. De oorspronkelijke titel van het boek luidt niet voor niks Muse. Als zij in 2010 op haar 85e verjaardag komt te overlijden, vertolkt president Obama de nationale rouw die het land ondergaat. Haar sterfdag wordt een vrije dag. De fictieve Ida Perkins is een hele grote, dat is wel duidelijk. Ida Perkins was vier keer getrouwd maar sleet haar laatste jaren in betrekkelijke eenzaamheid in een palazzo te Venetië. Naast de echtgenoten was er een rondedans aan minnaars waaronder achterneef Sterling Wainwright die als haar uitgever zou fungeren. Jammer voor bewonderaar Paul Dukach is dat Wainwright aan het hoofd staat van de grote concurrent van zijn eigen uitgeverij. Bovendien kunnen de twee boegbeelden, mastodonten in de blessuretijd van hun loopbaan, elkaar niet uitstaan. Het behoort tot de meest vermakelijke passages in het boek als de twee concurrenten hun vernietigende oordeel over elkaar uitspreken.. Dukach werkt voor de een maar wordt vanwege Perkins aangetrokken tot de ander. Hoe kan hij zijn verering vanaf de eerste kennismaking met haar werk tot uitdrukking brengen zonder deloyaal te zijn naar zijn werkgever?
Het was liefde op het eerste gezicht. Paul had nog nooit iets gelezen wat zo gedurfd, zo onbeschaamd, zo spannend en zo aanwezig was, en zo’n krachtige indruk maakte
Door een samenloop van omstandigheden krijgt Dukach de gelegenheid voor een bezoek aan Perkins in Venetië. Eindelijk in de fysieke nabijheid van zijn idool. Als gevolg van het bezoek belast zij hem vlak voor haar dood met de nalatenschap van een nooit gepubliceerd werk dat een ander licht zal werpen op het leven en de liefdes van Ida Perkins. Dukach valt een gunst ten deel waarvan hij alleen maar heeft kunnen dromen. Uitverkoren zijn is ook een last. De postume uitgave komt er maar vormt voor Dukach de aanleiding om de balans van zijn leven op te maken. Is het de moeite waard geweest om je leven in dienst van de literatuur te stellen? Er zijn andere manieren en misschien wel betere om zin aan je leven te geven.
Hoewel Galassi oog heeft voor de afwegingen van zijn hoofdpersoon, raast de roman in hoog tempo door. De lezer wordt van sfeertekening naar sfeertekening gevoerd. We leren veel over de onderlinge verhoudingen op de beschreven uitgeverijen en maken van nabij de Frankfurter Buchmesse mee. Het zal een bijzondere editie blijken want zoals altijd wordt tijdens de Buchmesse de winnaar van de Nobelprijs bekend gemaakt. Dat is deze keer een Nederlander. Nadat eerst de naam van landgenoot Hendrik David in het geruchtencircuit valt, blijkt Dries van Meegeren, ook al een landgenoot de gelukkige. Een obscure essayist van wie opeens iedereen de vertaalrechten wil bemachtigen.
Galassi strooit in zijn boek met honderden namen. Name dropping van veelal verzonnen namen, voegt niet veel toe aan de beleving van de roman. Soms zijn de namen evenwel echt maar vaak fictief. Op dit punt komt de geloofwaardigheid van het boek in het geding. Wat Galassi doet is van twee walletjes eten waarbij uiteindelijk vlees noch vis geserveerd wordt. Ofwel je schrijft fictie of je portretteert de werkelijkheid. Galassi probeert de werkelijkheid te overtreffen door aan het eind van de roman een bibliografie van Ida Perkins op te nemen aangevuld met een leeslijst die verwijst naar verdere literatuur over haar. Het is duidelijk dat hij het milieu dat hij behandelt van binnenuit kent. Bovendien beschikt hij over een vlotte pen. Het eindresultaat is desondanks tweeslachtig. Het is legitiem om als sportliefhebber te kiezen voor volleybal als je favoriete sport. Hetzelfde geldt voor basketbal. Volleyballen op een basketbalveld kan nooit een succes worden.
