Leesimpressies
Lucy Fricke: Die Diplomatin
- Nr. 36 - 2022
- Na 1945 is in Duitsland het idee gerijpt om niet met geweld de wereld te veranderen. Je kunt het ook proberen met een ijzersterke munteenheid of via een glaasje met een schijfje citroen. De diplomatieke weg is als een oorlog met andere middelen. Lucy Fricke heeft de diplomatieke wereld als decor gekozen voor haar laatste roman. Duitse media kwamen tot een bewonderend oordeel. De diplomatieke wereld is voor veel schrijvers een inspiratiebron geweest. Er volgt een inkijkje in een wereld die voor buitenstaanders normaliter aan het zicht onttrokken blijft. Daarnaast zijn er diplomaten die verslag deden van wat zij in hun beroepsleven meemaakten. Internationale betrekkingen en hun verloop werken door in het leven van gewone burgers. Er is een intrigerend niemandsland tussen diplomatie en spionage. Graham Greene is wereldwijd de belangrijkste vertegenwoordiger van het genre. In Nederland heeft F. Springer zijn buitenlandse posten veelvuldig als input gebruikt voor zijn romans. Bij hem kun je onder meer terecht voor spannende ontwikkelingen in Indonesië, de DDR, Iran en Angola. Lucy Fricke is nu toegetreden tot dit gezelschap van auteurs. De lezer ontmoet Friederike (Fred) Andermann, die op relatief jeugdige leeftijd is aangesteld als ambassadeur in Montevideo. Haar tweede man is vanwege een burn-out weggevallen.
Fred, dochter van een alleenstaande moeder uit een arbeiderswijk in Hamburg, was van huis uit niet voorbestemd voor de diplomatieke dienst. Zij koos deze richting omdat zij een baan wilde waarin je iets voor elkaar kunt krijgen. Voor Uruguay doorliep ze een serieuze leerschool in Bagdad. Ze staat nu zelf aan het hoofd van een post. Ze is ongetrouwd. Haar vaste relatie kwam tot een einde omdat hij geen MAP wilde zijn, geen mitausreisender Partner of zoals hij het zelf zag niet de man aan het zwembad.
Het werk van een ambassadeur kent een wisselende gelaagdheid. Aan de ene kant is de diplomatieke wereld verwikkeld in het geopolitieke machtsspel aan de andere kant zijn er de alledaagse trivialiteiten. Er komen landgenoten in de problemen door het verliezen van een paspoort. Erger is het nog als zij opzichtig met een Rolex door een favela struinen, naakt zonnebaden in een islamitisch land of zich met een rugzak vol drugs bij het loket van de douane melden. Fred is vooral druk met wat tegenwoordig een topprioriteit voor de dienst is: de viering op 3 oktober van de Duitse hereniging. Wat wordt het programma en wie wordt uitgenodigd?Een topdiplomaat dient bovenal flexibel te zijn, hij beschikt over stalen zenuwen, is een meester in het uitoefenen van strategisch geduld en is nooit openlijk bezig met inspanningen ten faveure van de eigen carrière
Op een dag krijgt Fred een weduwe op hoge poten aan de lijn die zich zorgen maakt over de mogelijke verdwijning, misschien zelfs ontvoering, van haar dochter. De weduwe is mediamagnaat en naast rijk zeer invloedrijk. De dochter blijkt door geweld om het leven te zijn gekomen. Heeft de ambassadeur wel adequaat gereageerd en welke mediastorm staat haar te wachten? Hoewel Fred geen schuld treft, vormt de gebeurtenis een smet op haar blazoen. Ze wordt teruggeroepen naar het vaderland.
Twee jaar later is Fred werkzaam op het consulaat in Istanboel. Daar komt zij opnieuw de journalist tegen die eerder werkzaam was in Uruguay voor het tijdschrift van de verontwaardigde weduwe. Verder komt zij in contact met Bariş die weliswaar Duits staatsburger is maar een Koerdische afkomst heeft en op bezoek wil bij zijn moeder die in een Turkse gevangenis verblijft. De journalist en Bariş hebben het nodige te vrezen van het onderdrukkende Turkse regime. Fred kan niet veel voor hen doen maar identificeert zich wel met hun lot. De relatie van Duitsland met Turkije is van groot economisch belang. Via het informele circuit neemt Fred stappen om een illegale vluchtroute te vinden. Per boot kunnen er drie mensen mee, inclusief de inmiddels vrijgekomen moeder van Bariş, om de korte route van de Turkse kust naar een Grieks eiland af te leggen. Fred kruipt zelf achter het stuur om de vluchtelingen naar de plaats van vertrek te brengen ondanks het gevaar van de controleposten onderweg.
Fred heeft ondertussen haar twintigjarige ambtsjubileum achter de rug. De roman wekt de suggestie dat Fred teleurgesteld is geraakt in wat het diplomatieke bestaan voor elkaar kan krijgen. Te veel spitsroeden. Dat is een manier om het verhaal te interpreteren. Mogelijk is een alternatieve opvatting dichter bij de waarheid. Het is weinig aannemelijk dat tijdens haar ambtsperiode in Turkije het wapen van de diplomatie aan kracht heeft ingeboet. Beperkingen waren er altijd al. Het zou wel eens zo kunnen zijn dat Fred in de loop van de jaren het minder nauw is gaan nemen met de grenzen van haar professionaliteit. Met de journalist blijven de contacten niet zakelijk maar worden zelfs intiem. Zelf een actieve rol vervullen bij een vluchtpoging is een opmerkelijke daad die sterk verschilt van het achter de schermen verrichten van hand- en spandiensten. Aan het eind van het boek treffen we Fred in Hamburg aan als zij zich ontfermt over de laatste levensfase van haar moeder. De reflectie op haar loopbaan komt niet erg uit de verf. Ook dat is weinig professioneel te noemen. Blijft over een levendig inkijkje in een roerige periode uit de internationale betrekkingen.
middelr@xs4all.nl
