Leesimpressies
Marina Lewycka: A short history of tractors in Ukrainian
- Nr. 4 - 2024
- Sinds de begrafenis van hun moeder, inmiddels twee jaar geleden, hebben de zussen Vera en Nadia geen contact meer met elkaar. Ze schelen tien jaar in leeftijd en bovendien karakterologisch en in politieke overtuiging. Dan komt er een aanleiding om de strijdbijl te begraven. Nadia krijgt een telefoontje van haar 84-jarige vader met de boodschap dat hij verliefd is en trouwplannen heeft. De uitverkorene is een vrouw van midden dertig uit Oekraïne. Vader maakt direct melding van haar magnifieke borsten. Bij de dochters gaan alle alarmbellen rinkelen. Zij komen in actie. Deze del is natuurlijk op zijn geld uit of wil via een huwelijk een paspoort en een verblijfsvergunning in Engeland realiseren. Bij de dochters is er bezorgdheid over het mislopen van de erfenis en zij vinden deze huwelijkskandidaat volkomen ongeschikt om de positie van hun geliefde moeder in te nemen. Zij zetten alles op alles om vader op andere gedachten te brengen. Vader is echter vastbesloten. Naarmate zij zich meer in de situatie verdiepen zien ze allemaal signalen die de kwade bedoelingen van de vrouw bevestigen. De Oekraïense vrouw, Valentina, is nog niet eens gescheiden van de vorige echtgenoot en laat zich vergezellen door een puberende zoon Stanislav. Die moet natuurlijk op kosten van vader naar Oxford of Cambridge.
Vader zet zijn trouwplannen door. De dochters zijn niet welkom op de plechtigheid. Toch staken zij hun oppositie niet. Het duurt even voor de tegenstanders de kans krijgen elkaar in levende lijve te treffen. De animositeit is duidelijk. Valentina verweert zich en weet wat zij kan verwachten. “I no stupid”.
Haar voorraad aanleidingen om vader geld af te troggelen is onuitputtelijk. Vader vindt dat je een mooie vrouw niets mag weigeren. Er ontstaat pas wrevel tussen het bruidspaar als het Ministerie van Binnenlandse Zaken een definitieve verblijfsvergunning weigert te verlenen aan Valentina. Ambtelijke wijsheid velt het oordeel dat het om een schijnhuwelijk gaat. Vader is inmiddels behoorlijk uitgekleed. Ze drukt haar stempel op het huishouden. Op een gegeven moment heeft Valentina drie auto’s tot haar beschikking.She now has a Lada in the garage, a Rover on the drive, and a Rolls-Royce on the lawn. None of the cars is licensed or insured. She has still not passed het driving test
Auteur Marina Lewycka is de dochter van Oekraiense vluchtelingen. Ze werd geboren in een opvangkamp niet in Kiev maar in Kiel. Ze groeide op in Engeland en schrijft in het Engels. Er zijn vele overeenkomsten tussen de biografie van de auteur en die van jongste dochter Nadia. Deze debuutroman heeft internationaal veel aandacht getrokken. Ik kwam een vermelding tegen in De boekwinkel aan het eind van de wereld dat zich afspeelt in Nieuw-Zeeland. Daarin is een apotheker met een liefhebberij voor tractoren een groot fan van de roman.
Terug naar het verhaal. Vader werkte vroeger in Oekraïne en nu in Engeland in een fabriek voor tractoren. Hij werkt aan een boek over de geschiedenis van de tractor, in BBB kringen liefkozend trekker genoemd, omdat hij dit als een grote uitvinding in de menselijke geschiedenis beschouwt. Het verhaal van de roman wordt afgewisseld met fragmenten uit het levenswerk van vader. Hij heeft de hongersnood van 1932 die Stalin als straf aan Oekraïne oplegde uit eigen ervaring meegemaakt. De onvrijheid in het vaderland was de reden voor een vlucht naar het Westen. De verhouding met zijn dochters was moeizaam. Hij had liever zonen willen hebben. Daar kun je meer tractorliefde van verwachten. Hij heeft nooit kunnen accepteren dat dochter Nadia, nu docent aan de universiteit, er linkse sympathieën op nahield. Daar had hij immers zelf uit overtuiging afscheid van genomen. De moeizame band tussen de generaties in het gezin maakt dat de invloed van de dochters beperkt blijft. Jong geluk is niet voor rede vatbaar. De verhouding tussen vader en Valentina raakt desondanks aangetast. Zij wordt zelfs gewelddadig tegenover hem. De verhoudingen escaleren. Dan duikt ook de echtgenoot van Valentina in Engeland op. Dat blijkt verrassend genoeg een aangename verschijning te zijn. Er wordt door partijen een beroep op juristen gedaan, er komt een rechtszaak, om het geschil in eigen voordeel te beslechten. Dan blijkt Valentina ook nog eens zwanger te zijn wat voor nieuwe complicaties zorgt. Is vader verantwoordelijk voor dit huzarenstukje? Omdat een definitieve verblijfsvergunning uitblijft is het vertrek van Valentina uiteindelijk onvermijdelijk. Blijft de vraag met welke auto ze zal vertrekken.
Marina Lewycka heeft zeker een vermakelijke roman geschreven al zijn de verwikkelingen tussen de hoofdpersonen soms al te kluchtig. Er doemen steeds nieuwe voorbeelden op die de verhoudingen op de spits drijven. Het is volop het theater van de lach. Zeker de figuur van Valentina blijft steken in het karikaturale. Het perspectief van de zussen, zeker van Nadia, is prominent aanwezig. Na afloop overheerst de kwestie hoe het verder moet met vader. Daar hebben de zussen wel een idee bij.
middelr@xs4all.nl
