Leesimpressies
Martina Hefter: He goedemorgen, hoe gaat het?
- Nr. 37 - 2025
- Jonge vrouwen lopen het risico slachtoffer te worden van een loverboy, rijpere vrouwen van een lovescammer. Als het om datingfraude gaat, staan de ontwikkelingen niet stil. Het boek van Martina Hefter kwam bij mij onder de aandacht doordat zij in 2024 de Deutscher Buchpreis won. Die prijs is te vergelijken met buitenlandse tegenhangers als de Booker Prize en de Prix Goncourt. De onderscheiding is bedoeld voor het beste in het Duits geschreven literaire werk. Zoals vaak geschiedt de uitverkiezing trapsgewijs. Eerst maakt de jury een longlist bekend, gevolgd door een shortlist. De bekroning is gekoppeld aan de Frankfurter Buchmesse. Tegelijk met de roman kwam het thema van de lovescammer in de schijnwerpers terecht. In een dergelijk geval ontaardt een amoureus contact in een poging van de ene digitale deelnemer om de ander onder valse voorwendsels een fors bedrag af te troggelen. Meestal is de man de boosdoener en de vrouw het slachtoffer maar andersom is even zeer mogelijk en alle lhbti combinaties zijn denkbaar. De dader kan zogenaamd tijdelijk niet bij zijn eigen kapitaal en heeft op korte termijn dringend een groot bedrag nodig. De aangesproken partij maakt het gewenste bedrag over en vervolgens is de vogel gevlogen. Het is een extra immorele vorm van oplichting waarbij het slachtoffer geraakt wordt op een kwetsbare plek, in de roes van een opvlammend liefdesgevoel.
Juno, een performancekunstenaar uit Leipzig, raakt verzeild in de wereld van internet daten. Haar loopbaan staat door de pandemie in de pauzestand. Dat zorgt voor financiële problemen. Thuis is ze mantelzorger voor partner Jupiter die aan bed en rolstoel gekluisterd is vanwege multiple sclerose. Jupiter is schrijver. ’s Nachts kan Juno moeilijk in slaap komen. Dan opent ze instagram en bekijkt haar berichten. Ze is zich bewust van het risico een lovescammer te treffen. Daar heeft ze wat op gevonden. Het is haar guilty pleasure om de berichten met onwaarheden van repliek te dienen. Ze vertelt dat ze veel scharrels heeft, dat ze in Roemenië woont, dat ze twee keer getrouwd was geweest en zich nu verveelde met een internist. Kun je een leugen met een andere leugen rechtvaardigen? Meestal haken haar gesprekspartners af.
Juno beschikt over een scala aan eigenschappen dat een beroep op de verbeelding van de lezer doet. Ze houdt een wilde bij, bestudeert hemellichamen en heeft op haar lijf tien tattoos. Op school kreeg ze te horen dat ze een beetje raar was en soms vindt ze dat zelf ook. Op een nacht bekijkt ze het profiel van ene Owen Wilson. Hij voldoet aan het prototype van de lovescammer.Een witte man van rond de vijftig met een driedagenbaard. In een smoking op een borrel lacht hij naar de camera. Hij heeft een toastje met zalm in de hand. Hij komt uit Austin Texas. Op de achtergrond is een bedrijfslogo zichtbaar
Juno weet Owen Wilson te ontmaskeren. Hij blijkt de 32-jarige Benu uit Nigeria te zijn. Hij woont bij zijn moeder en besteedt zijn tijd aan gamen en blowen. Toch betekent de leugen niet het eind van het contact. Benu en Juno wisselen gedachten uit over hun dagelijks leven. Van instagram gaat het naar appen en videobellen. Er ontstaat een vriendschappelijke verstandhouding. Juno gaat zich in Nigeria verdiepen zodat ze meer weet dan alleen het bestaan van Boko Haram. Ze blijft tegelijk op haar hoede. Als een lovescammer geen uiting geeft aan een verzoek om geld wil dat dan zeggen dat hij oprecht is of is hij juist een slag geraffineerder dan de concurrentie. Opeens meldt Benu verliefd te zijn op Juno die dan in woede ontsteekt. Zij gebiedt hem daar nooit meer over te beginnen en zo kan de relatie nog een poosje verder. Uiteindelijk gaat die uit als een nachtkaars. Er zit iets onbevredigends in de wijze waarop Hefter haar onderwerp behandelt. Ze zit de actualiteit weliswaar op de hielen maar op een manier die modieus en oppervlakkig aan doet. Het blijft schimmig wat Juno drijft behalve het ontsnappen aan een werkelijkheid die een zwaar beslag op haar legt. Het boek weet vooral medeleven te genereren als het om de positie van Jupiter gaat. Met akelige precisie wordt beschreven hoe het zorgkantoor periodiek de staat van ziekte bij Jupiter komt monitoren. De rapportage die volgt is bepalend of de zieke recht blijft houden op financiële ondersteuning. Schrijnend is de beschrijving welke obstakels overwonnen dienen te worden als Jupiter incidenteel de eigen woning verlaat. Juno en Jupiter gaan samen naar een literair festival in Berlijn waar Jupiter uit eigen werk zal voorlezen. Er is al hulp van buren nodig om de rolstoel vanuit huis de straat op te krijgen. En dan is er nog bijstand op het station nodig om heelhuids de trein te bereiken. Dat vereist het nodige geregel. Het is een schrale troost als Jupiter voor zijn werk een prijs in de wacht sleept. Dat zorgt tijdelijk voor financiële verlichting. Misschien zijn deze passages wel extra overtuigend omdat deze overeenkomen met de biografische gegevens van Martina Hefter zelf. Hier schittert de excentriciteit terecht door afwezigheid. Dat is in de rest van de roman te weinig het geval.
middelr@xs4all.nl
