Leesimpressies
Niccolo Ammaniti: Het intieme leven
- Nr. 28 - 2023
- Na bijna tien jaar zwijgen verscheen er een nieuwe roman van Niccolo Ammaniti. Is er een beter moment om dit boek te lezen dan kort na het overlijden van Sylvio Berlusconi? Voor de mediamagnaat en populist vormde een staatsbegrafenis het laatste Bunga bunga feestje. In de roman van Ammaniti is de hoofdrol weggelegd voor Maria Cristina Palma. Zij is een schoonheid van 42 jaar met een loopbaan achter de rug als atlete en model. Nu is zij de echtgenote van de Italiaanse premier. Het stel heeft samen een dochter, Irene, van acht jaar. Maria Cristina geeft niets om politiek maar steunt haar man als het moet. Hun liefde is gedoofd. Ze hebben nu een regeerakkoord gesloten zonder passie. Zij gaat haar eigen gang. Luxe veraangenaamt haar leven dat vele beproevingen moest doorstaan. Haar vader verliet het gezin, haar moeder stierf toen ze nog jong was. Ze verloor haar oudere broer met wie ze een hechte band had en daarna door een ongeluk haar eerste echtgenoot, een beroemde schrijver. Schoonheid is geen medicijn voor tegenslagen. Maria Cristina wordt dan ook Maria Triestina genoemd. Ze is weinig intelligent en pretendeert niet meer te zijn dan ze is. De roman volgt een week uit haar leven. Haar persoonlijkheid zal in die periode evolueren. Het wordt een stoomcursus assertiviteit. Ze laat zich niet meer koeioneren.
In de openingsscene van de roman laat haar personal trainer een gewicht van een halter op haar voet vallen. De grote teen is ernstig gewond. Dat komt slecht uit want ze dient haar echtgenoot te vergezellen naar een bijeenkomst van de Nationale Vereniging van Hotelhouders. Daar treft ze Nicola, een jeugdvriend van haar en haar broer. Herinneringen worden gedeeld. Nicola stuurt haar enkele foto’s van vroeger. Daarnaast stuurt hij een pornofilmpje waarin hij en een goed herkenbare Maria Cristina de hoofdrol spelen. Ze was die gebeurtenis totaal vergeten. Wat wil Nicola van haar? Wil hij geld, seks of wil hij de premier politiek beschadigen. Naast het pornofilmpje is er een tweede drijvende kracht in het verhaal. Maria Cristina is uitgenodigd voor een interview in een belangrijk televisieprogramma. Moet ze dat doen en wat vindt de hofhouding?
Voor het eerst sinds ze getrouwd zijn heeft ze het gevoel dat ze haar man in haar macht heeft, hij is doodsbang voor dat interview maar heeft de ballen niet om haar te bevelen het niet te doen
Er valt niet te ontkennen dat er aantrekkingskracht bestaat tussen Nicola en Maria Cristina. De twee zoeken elkaar op en hebben seks. Bij het ontwaken ontdekt zij een draaiende camera. Is zij nu voor de tweede keer in dezelfde val getrapt. Er volgt een hysterische uitbarsting van woede. Maria Cristina staat als nooit tevoren onder druk. Haar wereld zal instorten als het pornofilmpje online komt. De spindoctor van haar man denkt dat de premier, die te lijden heeft onder politieke tegenwind, juist baat bij openbaring zal hebben. Maria Cristina weegt alle voors en tegens af en vaart haar eigen koers. Ze is bereid alle consequenties te aanvaarden. De mening van de au pair, de chauffeur, de stylist, de huisbewaarder, de personal trainer, de therapeut, de communicatieadviseur of de persoonlijk assistent is niet doorslaggevend. Het verleden zit haar op de hielen maar ze wil niet buigen. Die tijd is voorbij.
Ammaniti vertelt het verhaal met vaart. Hij is ook actief als filmregisseur wat in de roman is terug te vinden. Hij rijgt spectaculaire scenes aaneen die rijkelijk zijn ingevuld met detailbeschrijvingen bij wijze van draaiboek. Soms zijn die over de top. Dat is onder meer het geval als Maria Cristina in een schoorsteen bekneld raakt op zoek naar haar telefoon die ze heeft laten vallen. Ammaniti heeft in eerder werk vaak het perspectief van een puber of adolescent als uitgangspunt genomen. Dat heeft hem populair bij een jeugdig publiek gemaakt. Deze keer heeft hij gekozen voor een volwassen hoofdpersoon die in een week tijd een flinke metamorfose ondergaat. Qua toonzetting is hij consequent gebleven. Ammaniti is een meester van de zwarte komedie. Ter vermaak van de lezer dienen de personages hoge golven te doorstaan. De auteur wil amuseren maar ook een boodschap overbrengen. Dat levert een breekbare constructie op waarbij maatvoering nauw luistert. Wat daarbij niet nodig is dat de auteur het verhaal zelf soms onderbreekt om zich rechtstreeks tot de lezer te wenden. Zo laat hij ons weten dat hij voordat hij de draad van de roman weer oppakt eerst nog even het volgende aan ons kwijt moet. Dat ontaardt makkelijk in overbodige spielerei. De week eindigt met het verloop van het omstreden interview. In twee korte terugblikken, na een week en twee jaar, meldt Ammaniti waar de scherven zijn terechtgekomen. De meeste lezers zullen vrede hebben met de afloop. Een zwarte komedie wil natuurlijk wel behagen. De conclusie is onontkoombaar: Ammaniti’s premier is niet zo flamboyant als Berlusconi.
middelr@xs4all.nl
