Leesimpressies
Oyinkan Braithwaite: Mijn zusje de seriemoordenaar
- Nr. 30 - 2019
- Oyinkan Braithwaite heeft een Nigeriaanse achtergrond. In haar debuutroman schrijft ze over twee zussen die met hun moeder een groot huis in Lagos bewonen, een erfenis van een vader die al tien jaar dood is. De man was een succesvolle scharrelaar maar binnen het gezin een gewelddadige tiran. Van Afrikaanse schrijvers wordt vaak verwacht dat zij in hun werk als woordvoerder optreden van de stand van zaken in hun land of zelfs van hun continent. Braithwaite laat in een interview aan de lezers van The Guardian weten dat zij die rol niet ambieert. Nigeria is een complex land met verschillende talen, klassentegenstellingen, stammen en religies. Braithwaite mist de alomvattende kennis die een visionaire rol vereist maar bovenal wil ze dat niet. Ze wil het liever hebben over onderwerpen die haar persoonlijk fascineren. Ze wil uitdrukking geven aan wat haar bezig houdt en niet aan wat anderen verwachten. Dat heeft in ieder geval geresulteerd in een oorspronkelijk verhaal. Zij laat Korede aan het woord, de oudste van de twee zussen. Zij, verpleegkundige van beroep, doet verslag van de hobby van jongste zus Ayoola. De laatste vermoordt haar vriendjes met het mes dat ooit van vader is geweest. De vriendjes vragen er om: ze zijn opdringerig of blijven te lang plakken. Dan komt Ayoola in actie.
De roman duikt zonder aanloop midden in het verhaal. Ayoola ontbiedt haar zus met de woorden: “ik heb hem vermoord”. Korede spoedt zich zonder aarzeling naar de plaats delict. Ze wist de sporen uit. Eerst ammoniak en dan bleek. Bleekmiddel maskeert de geur van bloed. De zussen wikkelen het lijk in lakens, verstoppen het in de kofferbak en dumpen het vanaf een brug in het water. De procedure is gelijk aan de vorige keer. Ayoola is nu een seriemoordenaar. Een loopbaan begint met een enkele moord, bij twee is er sprake van een dubbele moord en vanaf de derde ben je een seriemoordenaar. Ayoola gaat geenszins onder haar daden gebukt. “Haar daden waren de schuld van haar slachtoffers en zij had gehandeld zoals ieder redelijk, adembenemend persoon onder die omstandigheden zou hebben gedaan.” Korede heeft meer last van gewetenswroeging. De bloedband vereist echter solidair optreden. Als zussen trek je één lijn. Kort daarna vertrekt Ayoola met een nieuwe vriend, een getrouwde man, voor een snoepreisje naar Dubai. Hij overlijdt daar aan een voedselvergiftiging.
Ik vraag me af wat de verschillen zijn tussen een voedselvergiftiging en een overdosis. Ik vraag me af hoe groot de kans is dat een sterfgeval in het bijzijn van een seriemoordenaar op toeval berust
De verschillen tussen de zussen zijn groot. Ayoola is bloedmooi, Korede is een lelijk eendje. Ayoola is het oogappeltje van haar moeder. Korede wordt geacht zich voor haar weg te cijferen. De relatie tussen de zussen wordt op de proef gesteld als Ayoola een verhouding krijgt met een arts uit het ziekenhuis waar Korede werkzaam is. Korede is heimelijk verliefd op hem maar hij ziet in haar niets anders dan een bekwame collega. De dokter valt als een blok voor Ayoola. Dat veroorzaakt bij Korede een groot dilemma. Ze wil voorkomen dat het leven van de arts een fatale afloop krijgt maar evenzeer dat haar zus opnieuw toeslaat. Voor wie kiest ze partij? Prevaleert haar liefde of de familieband?
Het verfrissende aan de roman van Oyinkan Braithwaite is dat zij het immorele gedrag van Ayoola gedurende het hele boek op een montere toon onder woorden brengt. Ze brengt nuchter verslag uit. Dat gebeurt in korte hoofdstukken die de vaart in het verhaal houden. De gekozen aanpak nodigt uit tot verfilming. Er zijn zeven hoofdstukken die als titel Vader hebben meegekregen. De huistiran hangt na zijn overlijden als een donkere wolk boven het leven van zijn echtgenote en beide dochters. De roman is geschreven vanuit het perspectief van Korede. Hoe Ayoola de gebeurtenissen ervaart komen we niet te weten. Zij doet wat ze doet. De auteur maakt zich zo tot een volgeling van de school Harry Mulisch. Zijn geloofsbelijdenis was dat je een raadsel niet moest oplossen maar vergroten. Dat heeft iets onbevredigends maar maakt het boek tegelijk intrigerend.
Het isolement van Korede komt treffend tot uiting door haar gedrag in het ziekenhuis. Ze heeft niemand om haar hart bij uit te storten. Daarom doet ze dat bij een comateuze patiënt. Deze man is opgegeven. De familie komt nauwelijks meer op bezoek en het moment nadert dat de apparaten afgekoppeld zullen worden. Korede voelt zich vrij om tegenover hem open kaart te spelen. Dan komt de man tegen alle verwachting in bij kennis. Wat heeft hij meegekregen van wat hem is verteld en wat doet hij met die kennis?
De aanwijzingen tegen Ayoola stapelen zich op. Komt zij weg met wat ze heeft gedaan? Wat voor ontknoping heeft de auteur in petto? De enige zekerheid is dat Ayoola heel onschuldig kan kijken
