Leesimpressies
Paul Gallico: Het kroningsfeest
- Nr. 12 - 2013
- Het pontificaat van Beatrix begon met het gooien van stenen naar de ME en eindigde 33 jaar later met het gekrakeel over een lied. Is dat een bruikbare definitie van vooruitgang? Een monarchie heeft iets ondemocratisch. Het is in de moderne tijd moeilijk te accepteren dat een vorst zijn eigen volk niet mag kiezen. Zij moeten het maar doen met wie wij zijn. Het staatshoofd heeft geen politieke macht maar mag een arm om de schouders van gedupeerden slaan. Desnoods gaat de vorst naar Volendam, een stad met toch al veel exposure, of dat kolere eind naar Enschede. De literaire oogst van de vorige kroning resulteerde in De slag om de Blauwbrug. Om te bepalen of de kroning van Willem-Alexander een literaire vertaling krijgt zal de toekomst uitwijzen. Daarvoor is de gebeurtenis nog te vers als jonge sla. De laatste kroning in het Verenigd Koninkrijk is wel in romanvorm geboekstaafd. De Amerikaan Paul Gallico heeft die taak op zich genomen. We moeten er voor terug naar juni 1953 als de aartsbisschop van Canterbury de kroon op het hoofd van Elizabeth plaatst. Overigens was Elizabeth toen al meer dan een jaar koningin namelijk vanaf het moment dat haar vader plotseling overleed.
Gallico schetst de festiviteiten door de ogen van een typische arbeidersfamilie uit de Midlands. De familie Clagg heeft na rijp familieberaad besloten dit jaar de zomervakantie van twee weken aan zee op te offeren en naar Londen te gaan om getuige te zijn van de inhuldiging. We maken kennis met vader, ploegbaas in een staalfabriek, zijn vrouw, zijn kinderen Johnny en Gwendoline aangevuld met de inwonende schoonmoeder. In een derde klas compartiment treinen zij van Sheffield naar Londen. Alle familieleden, mogelijk met uitzondering van klagend meubelstuk oma, hebben een eigen motief voor het bezoek aan de kroning. Zij hebben kaartjes voor de tribune op Hydepark Corner, een strategisch plek met een verondersteld schitterend uitzicht. Vader Clagg is heimelijk verliefd op Elizabeth, een mededeling die met de kennis van nu een groot beroep doet op de verbeelding van de lezer. Moeder verheugt zich op de champagne, een onbekende traktatie die is inbegrepen bij de kaartjes. Johnny heeft een levendige fantasie over een heldenrol als militair. Die dag hoopt hij vele militairen van nabij te zien met hun indrukwekkende uniformen en wapentuig. Gwendoline droomt ervan de koningin eindelijk eens in het echt te zien. Bij zoveel voorpret ligt de teleurstelling op de loer. Die blijft niet uit maar toch ondergaan zij te midden van de drukte de loutering van een bijzondere ervaring.
Op de een of andere manier had elk van hen een bepaald contact gehad met het wonder van de continuïteit, dat die dag in de abdij had plaatsgevonden. Engeland had weer een jonge koningin. Het feit, dat zij bestond en dat zij gekroond was duidde op een zelfde continuïteit in henzelf en bezegelde het
De climax van de teleurstelling geschiedt direct al bij aankomst op de plek van bestemming. De kaartjes blijken nep te zijn. Weg zitplaats en lunch met champagne. De familie is gedwongen van achter de afzetting de parade te volgen. In de regen. Gwendoline gaat op de schouder bij twee volwassenen maar het blijft onduidelijk of zij een glimp van de echte koningin heeft opgevangen. Johnny geeft zich over aan de gedachte dat hij door zijn lichaam in de baan van het schot te werpen een aanslag op de koningin weet te voorkomen. Ook zonder jihadisten was in 1953 de veiligheid al een issue. Johnny wordt bevorderd tot kapitein. Op zijn beste momenten is Johnny de Britse tegenhanger van Kees de jongen. In de trein op de terugweg maakt de familie de balans op. Er is veel in het water gevallen maar allemaal nemen zij toch een trofee mee naar huis. Vader trakteert zijn vrouw op champagne om zijn schuldgevoel over de aangeschafte valse kaartjes af te zweren. Verzoend met hun lot stapt de familie de vertrouwde woning weer binnen. Gallico schuwt de sentimentaliteit niet. Zijn verhalen staan vaak op gespannen voet met de werkelijkheid en hij wrijft de emoties er met graagte in. Ooit las ik met plezier zijn boeken over de hulp in de huishouding Ada Harris die in werelden ver buiten haar eigen kring verzeild raakt. Gallico gebruikt vettige middelen maar is wel een meeslepend verteller zoals ook zijn beroemdste boek The snow goose illustreert. Gallico werd in 1897 in New York geboren en was aanvankelijk actief als sportjournalist. In die periode schreef hij een biografie over Lou Gehrig, de vermaarde eerste honkman van de Yankees die op jonge leeftijd overleed aan wat vanaf dat moment Lou Gehrig disease zou heten. Dat boek zou de basis vormen voor de film Pride of the Yankees. Daarna zou Gallico kiezen voor een loopbaan als allround schrijver. Effectbejag ging hij niet uit de weg. Het maakte hem populairder bij het lezerspubliek dan bij de kritiek. Gelukkig is een kroningsfeest een gebeurtenis waar per definitie van dik hout planken gezaagd worden. Dat geldt zowel in Engeland als bij ons.
