Leesimpressies
Petra Hartlieb: Mijn geliefde boekhandel
- Nr. 10 - 2018
- Laat me open kaart spelen. Voor voedsel kom ik vaker in een boekwinkel dan in een supermarkt. Hoewel de beide winkeltypes overeenkomsten vertonen, zie het koffiehoekje ter wille van de beleving bij de consument , voel ik in een supermarkt altijd de drang het pand zo snel mogelijk te verlaten. De omstandigheden stimuleren verkrampt gedrag. Zie ik in de supermarkt een bekende dan hoop ik dat de blik niet wederzijds is. Dan moet er bijgepraat worden en zit je nog langer vast op het kruispunt tussen de afdeling houdbaar en de afdeling vers. Kom je dezelfde persoon tegen in een boekhandel, dan schud ik een voorstel tot een gezamenlijke cappuccino gemakkelijk uit de mouw. De nieuwe boeken lopen niet weg. De tijdschriften evenmin. De boekhandel kent alleen een afdeling houdbaar. Wie van lezen houdt, speelt onvermijdelijk wel eens met de gedachte of het niet aardig zou zijn een eigen boekhandel te exploiteren. Eventueel een antiquariaat. Het idee waait snel over. De tijdgeest vraagt om twittera niet om boekhandels. De zelfstandige winkel weet nauwelijks het hoofd boven water te houden. Toch zijn er altijd overmoedige types die zo’n riskante stap durven te zetten. De Oostenrijks Petra Hartlieb is zo’n type. Samen met haar echtgenoot kocht zij ruim een decennium geleden een boekwinkel buiten het centrum van Wenen.
Hartlieb woonde met man en kinderen tot volle tevredenheid in Hamburg. Tot een bezoek aan Wenen haar ‘Latte Macchiato leventje’ in de war stuurde. Het oog viel op een boekwinkel die net gestopt was. Een bliksemschicht sloeg in. Petra was journaliste en critica. Echtgenoot Oliver was marketingmanager bij een grote uitgeverij. Het stel had elkaar leren kennen bij de Frankfurter Buchmesse, zoiets is beslist een voorteken. Ze brengen een bod uit en tot hun verrassing wordt dat geaccepteerd. Dan is er geen weg terug. Een bank moet bereid zijn geld te lenen, er zijn vaklui nodig voor een verbouwing en er is de overgang van het dynamische Hamburg naar het provinciale Wenen. Het gezin gaat boven de winkel wonen al is het even de vraag of de 16-jarige zoon mee wil. Hij blijft liever bij zijn vrienden en bij zijn favoriete club FC Sankt Pauli. De vierkante meters zijn beperkt. De verbouwing zorgt voor een moderniseringsslag en een optimaal gebruik van de ruimte. Op You Tube zijn de beelden te zien die illustreren dat Hartlieb de waarheid vertelt. De stellages lopen door tot het plafond en er zijn de voor het Duitse taalgebied typerende boekenmolens gerangschikt per uitgeverij. Vanaf de openingsdag is de winkel vol met klanten. Het gaat goed en er slechts één grote vijand. Die luistert naar de naam Amazon.
De liefde voor boeken is de motor om aan het avontuur te beginnen maar in de praktijk gaat de tijd vooral op aan andere zaken. Je kunt de illusie koesteren dat Paul Auster op de Buchmesse wellicht even jouw kant opkeek maar dat genereert geen omzet.Je moet van allerlei markten thuis zijn: marketing, personeelszaken, administratie, webdesign, evenementenorganisatie. En je moet grafisch vormgever, inpakkunstenaar, psycholoog zijn
Hartlieb beschikt over tomeloze energie. Haar enthousiasme slaat over op de medewerkers en de klanten. Oliver heeft ondanks vroegere ervaring in een boekwinkel wat meer moeite zijn draai te vinden. Hij is minder communicatief ingesteld en de medewerkers laten zich niet graag door hem, een Duitser nog wel, de les lezen. Zijn talenten komen beter uit de verf als hij zich over de logistieke kant van het werk ontfermt. Er is steeds meer personeel nodig waarbij recruitering via het eigen netwerk geschiedt. Er is altijd wel een zus van een vriend van een kennis die de overstap naar de boekwinkel wil maken. Het netwerk biedt ook achtervang bij calamiteiten zoals een falend computersysteem. Af en toe is Hartlieb wel erg koket in het vermelden hoe druk het is en hoe goed het gaat.
De krenten in de pap zijn te vinden in de ontmoetingen met bekende schrijvers die tijdens een promotietour Wenen aandoen. Hartlieb is graag beschikbaar om bij dergelijke optredens de boekentafel te verzorgen. Zo komt ze in contact met helden als Jonathan Franzen en T.C. Boyle. Ook de contacten met de klanten zijn een vermakelijk onderdeel van het boek. Winkelpersoneel wordt met de meest uiteenlopende vragen geconfronteerd. Zo is er die jonge vrouw die naar het boek Het perfecte orgasme informeert. Zij kan niet wachten op een bestelling want zij heeft het direct nodig.
De winkel van Petra en Oliver is geen eendagsvlieg gebleken. Sterker nog, zij hebben in Wenen nog een tweede boekwinkel geopend met voor hen nieuwe specialismen als Franse en Italiaanse literatuur. Tussen de bedrijven door heeft Hartlieb ook nog kans gezien met een collega een thriller te schrijven. Er is weinig tijd voor reflectie. De liefde voor het boek overwint alles. Petra en Oliver zijn nog altijd samen. Door de boekwinkel aan elkaar geklonken. Na lezing besluit ik de branche liever als klant dan als uitbater te willen dienen. Wij zijn onmisbaar.
