Leesimpressies
Rodaan Al Galidi: Hoe ik talent voor het leven kreeg
- Nr. 12 - 2016
- Wat betekent het om je leven door te brengen in een asielzoekerscentrum? Je wordt met anderen ondergebracht op dezelfde kamer. Als je een eigen kamer wilt, kun je het best zeggen dat je homo bent. Hoe overleef je zoiets als dat negen jaar duurt. Rodaan Al Galidi heeft het zelf meegemaakt en vertelt over zijn ervaringen. Hij is geen uitzondering. Sommige asielzoekers verblijven nog langer in hetzelfde azc, een gemeenschap van in zijn geval 500 mensen die niet voor elkaar gekozen hebben maar redenen hadden om te vertrekken uit hun eigen land. Voor Rodaan Al Galidi is dat land Irak. Hij heeft in Erbil gestudeerd voor civiel ingenieur. Hij weigerde te dienen in het leger van Saddam Hoessein. Via Jordanië en het zuidoosten van Azië kwam hij in Nederland terecht. Hij had nu eenmaal een vals paspoort waarop stond dat hij Nederlander was. Schiphol zorgt voor ontvangst in een cel. Daarna volgen omzwervingen die eindigen in het azc. Verveling en onzekerheid domineren zijn leven. Hij mag geen opleiding volgen en niet werken. Wachten is wel toegestaan. En hij moet zich dagelijks melden bij de receptie waar het personeel aantekening maakt van zijn plichtsbetrachting tenminste als zij klaar zijn met het voeren van hun privégesprekken.
Je kuntHoe ik talent voor het leven kreeg beoordelen naar het hoe en het wat van het geschrevene. Op mij heeft het wat de meeste indruk gemaakt. Regelmatig krijg je een aanval van plaatsvervangende schaamte over hoe wij het asielproces hebben ingericht. Rodaan Al Galidi maakt niet de indruk dat hij erop uit is iets of iemand aan de kaak te stellen. Zijn drijfveer lijkt te zijn om te vertellen wat hij heeft meegemaakt. Daar doet de kunstgreep dat hij zijn hoofdpersoon een andere naam heeft gegeven niets aan af. Zou zijn pen gedoopt zijn in rancune dan zou enige argwaan bij het lezen gewettigd zijn. Gewettigd is een geschikte term omdat de indruk die Nederlanders op de asielzoekers maken er eentje is van een volk dat dol is op regels. Er is vastgelegd op hoeveel condooms en tabletten paracetamol je per dag recht hebt. Per etmaal is de norm drie orgasmen en zes keer hoofdpijn. Mijn indruk is dat wat hij vertelt de werkelijkheid is. Zelfs als je ooit bericht krijgt van de IND dat je aanvraag is afgewezen en je binnen 28 dagen het land dient te verlaten word je aan je lot overgelaten. Na die 28 dagen vindt er geen enkele actie plaats. Ten einde raad probeert de auteur zijn heil elders te zoeken te weten in Duitsland en Noorwegen. Dankzij het internationale systeem waarin vingerafdrukken zijn opgeslagen, loopt hij tegen de lamp en keert met hangende pootjes terug in zijn azc.
Ik voelde dat ik veranderde van een mens in een pakketje dat zo snel mogelijk verstuurd moest worden, niet omdat iemand het wil hebben op de plek waar het naartoe gestuurd wordt, maar omdat niemand het wil hebben op de plek vanwaar het verstuurd wordt
Asielzoekers zijn bepaald geen heiligen. Zij beschikken over drie wapens en schromen niet die in te zetten: zielig doen, aanstellen en liegen. Advocaten zijn zeker als ze pro deo werken meestal onzichtbaar maar geven tips welke leugens je kans op succes gunstig beïnvloeden. Personeelsleden gedragen zich onbeschoft tegenover de asielzoekers, althans sommigen onder hen. Smokkelaars spelen per definitie een illegale rol op de achtergrond. Contact tussen asielzoekers en gewone Nederlanders vindt nauwelijks plaats. Wel mag een azc zich verheugen in de belangstelling van pooiers die de mooiste vrouwen onder de aanwezigen een baan aanbieden. Ook komt dominee Van Munster met de auto voorrijden met in zijn kofferbak bijbels in alle talen om de bewoners te informeren over het licht en de waarheid van Jezus. Van Munster verwerft aanhang. Een moslim die zich bekeert loopt in het land van herkomst gevaar en dat kan het oordeel van de IND in gunstige zin doen kantelen. Desnoods leren de kandidaten een deel van een psalm uit het hoofd. Als alle actoren in het asielproces laakbaar gedrag vertonen dan kun je niet anders oordelen dan dat er sprake is van een pervers systeem. Ter vergoelijking zou je kunnen beweren dat de gebeurtenissen die Rodaan Al Galidi beschrijft dateren van voor het Generaal Pardon. De asielzoekers denken overigens dat het hier de inmenging betreft van een hoge Nederlandse militair. Veel van de asielzoekers uit het boek komen hiervoor in aanmerking. Voor de auteur lijkt dat perspectief afwezig vanwege zijn korte buitenlandse uitstapjes. Gezien de grote instroom van dit moment is er geen enkele garantie dat er niet wederom een groot stuwmeer ontstaat met dezelfde genante gevolgen als door Al Galidi beschreven.
De auteur heeft op bewonderenswaardige wijze zich de Nederlandse taal eigen gemaakt. Leergierig als hij is noteerde hij Nederlandse woorden fonetisch in het Arabisch. Vervolgens hanteerde hij die woorden in een gesprek en als bij zijn gesprekspartner herkenning optrad, vroeg hij naar de Nederlandse schrijfwijze en voegde die informatie toe aan zijn notitieboekje. Die aanpak heeft ervoor gezorgd dat hij als autodidact het Nederlands prima onder de knie heeft gekregen. Dat neemt niet weg dat er met een literaire bril wel valt af te dingen op de schrijfstijl. Zinnen zijn nogal eens omslachtig van formulering en er zitten merkwaardige sprongen in de loop van het verhaal. Metaforen zorgen soms meer voor verwarring dan voor verheldering. Bij volgende publicaties verdient Rodaan Al Galidi een goede redacteur. Toch krijgt de lezer ook nu al het schaamrood op de kaken.
