Leesimpressies

  • Sigrid Nunez: De kwetsbaren

  • Nr. 7 - 2024
  • Een patroon in het werk van Sigrid Nunez is dat zij graag schrijft over met wie zij een huishouden deelt. In haar laatste boek waarbij de titel ontleend is aan een veel gebruikte kwalificatie tijdens de covid pandemie bestond het gezelschap uit een onuitstaanbare student en een papegaai. De bewoners van het appartement waar de papegaai verbleef waren naar een ander deel van Amerika op familiebezoek gegaan en konden door het regime van de lockdown niet terug naar huis. De papegaai, die eigenlijk een ara was en Eureka heette, kon niet lang alleen zijn en de student die de verzorging op zich nam, was op stel en sprong vertrokken. Via een gemeenschappelijke vriendin kreeg Sigrid Nunez het verzoek voor het dier te zorgen. Ze woonde op loopafstand van het appartement en de nieuwe taak gaf een welkome afleiding van het huisarrest dat toendertijd een groot deel van de bevolking in gijzeling hield. De papegaai was makkelijk in de omgang en niet al te luidruchtig. Eureka heette haar met gekrijs welkom, een bedenkelijk voorteken. Desondanks raakt Nunez snel onder de bekoring van het beest. Ze neemt zelfs haar intrek in het ruime appartement en staat haar eigen woning tijdelijk af aan een arts die meehelpt bij de bestrijding van covid. Dan keert onaangekondigd de onuitstaanbare student terug.

    Eerder schreef Nunez in De vriend hoe zij na het overlijden van haar beste vriend in het bezit komt van diens hond, een Deense dog. Zowel de hond als de erfgename van de hond gaan gebukt onder het rouwproces en moeten zich zien te redden in de onvrijwillig ontstane situatie. De vrouw lijkt te bezwijken onder de last maar wil de zorg voor het dier niet opgeven nemen. Hun verstandhouding ontwikkelt zich langs diepe dalen.
    In Sempre Susan vertelt Nunez hoe zij in contact kwam met Susan Sontag die in de jaren zeventig herstellende was van een behandeling tegen kanker. Sontag was hopeloos achter geraakt met de afhandeling van haar correspondentie en zocht een assistent. Nunez net afgestudeerd was 25 en Sontag die moeilijk zonder mensen om haar heen kon 43. Sontag is een stimulerende mentor bij wie je in een jaar tijd meer kon leren dan gedurende een volledige studietijd. Al gauw trekt Nunez in bij Sontag en haar zoon David. Met David kreeg ze een verhouding, met Sontag ontwikkelde zich een energieke vriendschap.
    In De kwetsbaren ontstaat er een biotoop met een papegaai en een student. De student draagt een geschiedenis van problemen met zich mee. Door zijn welvarende ouders is hij het huis uitgezet. Bovendien is er een psychiatrisch verleden en hardnekkig drugsgebruik. Gelukkig is het appartement groot genoeg om de jongen te vermijden. Toch werkt hij, Vetch, haar op de zenuwen

    Ik ontmoette voor het eerst mensen zoals Vetch toen ik ging studeren: jonge mensen die in een bevoorrecht milieu geboren en getogen waren en voortdurend tekeergingen tegen de bevoorrechte elite om uiteindelijk hetzelfde leven te leiden als hun ouders


    Ze probeert Vetch het appartement uit te krijgen maar hij noch zij beschikken op dat moment over een alternatief onderkomen. Een vriendin probeert begrip te kweken voor de nukkige kanten van haar huisgenoot. Geleidelijk raken ze met elkaar in gesprek tijdens gedeelde maaltijden in de keuken.
    De wijze waarop Nunez een verhaal vertelt kent een sterke terloopsheid. Ze ontpopt zich als een bekende die speciaal voor jou verslag uitbrengt. Het onderscheid tussen hoofdweg en zijwegen is niet altijd even helder. Ze is meer een gesprekspartner dan een schrijver waarbij inbegrepen is dat ze haar betoog afwisselt met losse invallen. Ze kan putten uit een uitgebreid reservoir aan citaten van en over schrijvers. De leerschool die ze ooit bij Susan Sontag doorliep is niet voor niks geweest. Ze geeft tips over het doorbreken van een writers block. Het medicijn behelst: schrijf korte stukken die beginnen met “ik herinner mij”. Dan komt de stroom vanzelf op gang. Interessant is de gedachte waarom je een pseudoniem zou kunnen gebruiken. Voor sommigen opent dat de mogelijkheid om waarheidsgetrouwer te kunnen vertellen terwijl anderen daardoor juist makkelijker tot liegen in staat zijn. Ze citeert met genoegen hoe iemand tijdens een show eens een sketch inleidde. “De volgende sketch gaat over mijn ouders. Om hun identiteit te beschermen heb ik hun namen veranderd.”
    Als gulzige lezer had Nunez de ambitie om alles te onthouden wat er in een boek voorkwam. Zo blijft een roman je gezelschap houden. Nu denkt ze daar anders over. Wat er toe doet is wat je tijdens het lezen ervaart, de gemoedstoestanden die het verhaal bij je oproept. De beschreven fictieve gebeurtenissen zijn daaraan ondergeschikt. Als voorbeeld haalt zij een romanschrijver aan die na het lezen van Anna Karenina alleen het detail van een pot honing in een picknickmand had onthouden. Vergeet gerust alle dramatische wendingen uit de roman. Dankzij Sigrid Nunez zal ik mij deze illustratie lang herinneren.
    middelr@xs4all.nl

    Terug