Leesimpressies
Takashi Hiraide: De kat
- Nr. 37 - 2024
- Bestaat er een dieptepsychologische studie waarin een verklaring is te vinden dat veel Japanse schrijvers katten als onderwerp kiezen? Algemeen is bekend dat sommige katten over het vermogen beschikken om mensen die moeilijk in een emotionele plooi geraken tot ontdooien te brengen. Zij collaboreren met de knuffelbehoefte van de mens. Andere katten beschouwen dat als grensoverschrijdende opdringerigheid. Rudy Kousbroek ontwikkelde ooit de variabele aaibaarheidsfactor om dit onderscheid te duiden. Zelf groeide ik op in een gezin waarbij een poes ruim twintig jaar als ongekroonde koningin van het huishouden fungeerde. Haar positie was definitief onaantastbaar vanaf het moment dat zij besloot enkel nog gekookte vis uit het duurste prijssegment te eten. Zij bracht veel tijd soezend op zolder door uitgerekend op de plek waar zich de warmste zonnestralen verzamelden. Desondanks kon zij binnen een paar tellen in de keuken twee verdiepingen lager verschijnen enkel op basis van het vermoeden dat de deur van de koelkast open zal gaan. Poezen hebben een majesteitelijke présence zonder veel prijs te geven over hun innerlijk leven. Ze koesteren hun privacy. Een schrijver kan dus zijn fantasie de vrije loop laten over de motieven van deze schepsels. Waarom juist Japanners hier inspiratie uit putten is een andere kwestie. Qua aristocratische uitstraling zie ik een link met Shohei Ohtani. Over de deugdelijkheid van deze hypothese is nader onderzoek wenselijk.
De kat in de korte roman van Takashi Hiraide, een professor in de kunstgeschiedenis uit Tokio, heet Pukkie. Hij is geadopteerd eigendom van de buren. Voordat we meer te weten komen over Pukkie, heeft de naamloze verteller verslag gedaan over de woning en de tuin waar hij met zijn naamloze vrouw een thuis heeft gevonden. De toonzetting over de vrouw is net zo zakelijk als die over de woning en de tuin. Het stel woont in een voormalige dienstwoning behorend bij het hoofdgebouw van een bejaard echtpaar. Man en vrouw zijn actief in de boekenbranche. Hij is eindredacteur bij een uitgeverij en zij is proeflezer met een breed takenpakket: teksten hardop voorlezen om de klank te checken, feiten en referenties controleren en zorgen voor het finale oordeel over reeds gecorrigeerde proeven. De man heeft besloten ontslag te nemen ten einde gelegenheid te vinden voor eigen schrijfambities. Het stel zit elk aan een eigen bureau de solistische plichten te vervullen en dan duikt Pukkie in hun leven op. Het is tijd voor een signalement van Pukkie.
Zij is een gevlekte Japanse poes zoals je die veel ziet: een spierwitte vacht en daarop een patroon van ronde gitzwarte spikkels met een vleugje lichtbruin erin. Ze was slank, en ook erg klein
Pukkie miauwt niet en laat zich niet oppakken. De man en de vrouw ontdekken nieuwe gespreksstof in hun leven. Pukkie brengt frisse energie in huis. De man en de vrouw zorgen voor de nodige aanpassingen ten behoeve van de nieuwe huisgenoot. Het raam blijft op een kier open breed genoeg zodat de kat naar binnen kan. Pukkie krijgt een eigen slaapplek en met plezier bereidt de vrouw een maaltijd van horsmakreel. Er wordt gespeeld met een pingpongbal. Pukkie heeft een tweede thuis gekregen.
Ondertussen is de vrouw uit de hoofdwoning weduwe geworden. De hoofdwoning en dus ook de portierswoning komt in de verkoop. Het stel zal op termijn uit moeten zien naar een nieuw onderkomen. Dat is niet de enige ingrijpende verandering. Als Pukkie opeens niet meer verschijnt, slaat de angst toe. Via het buurjongetje verneemt het echtpaar dat Pukkie is overleden. Het beest is onder de pijnboom in de tuin van de buren begraven. De man en de vrouw willen Pukkie graag de laatste eer bewijzen. De buurvrouw houdt de boot af. De man heeft inmiddels zijn ervaringen met Pukkie op schrift gesteld en daarvan een exemplaar bij de buren door de bus gestopt. Het lijkt wel of de buren hun nauwe band met Pukkie als een ongewenste inmenging beschouwen. De man en de vrouw blijven in de rouw. Ze lopen wel eens langs een dierenwinkel op zoek naar een huisdier voor henzelf. Het komt er niet van een poes aan te schaffen. Dat zou voelen als verraad aan Pukkie.
Als het uiteindelijk tot een verhuizing naar een appartementencomplex komt, ontstaat er enige afstand met hun oude leven. Volgens de huisregels zijn huisdieren niet toegestaan. Als zij op straat een zwerfkat met een nest jongen ontdekken gaat hun zorg daar naar uit. Ze ontfermen zich over de grootste van de drie jongen die uiterlijk verwantschap toont met Pukkie. Tot de eerste aankopen in het nieuwe huis behoren een kattenbak en een zak zand om daar in te kieperen. Het stel heeft de meerwaarde van een kat in hun leven leren waarderen en wil niet meer zonder. De man is er inmiddels in geslaagd twee boeken te publiceren die allebei over honkbal gaan. Zo krijgt deze wat vlakke persoonlijkheid een sympathiek trekje over zich.
middelr@xs4all.nl
